نشست «معرفی رشته مطالعات اسلامی زنان- سطح سه»

عضو شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران گفت: ارتباط مستمر پژوهشکده زن و خانواده با نهادهای علمی، سیاسی و اجتماعی دورنمای خوبی را از ابتدا به فراگیران رشته مطالعات اسلامی زنان می‌دهد.

به گزارش روابط عمومی پژوهشکده زن و خانواده همزمان با آغاز ثبت نام حوزه های علمیه خواهران و با هدف معرفی رشته "مطالعات اسلامی زنان در سطح 3" و ظرفیتهای پژوهشکده زن و خانواده در برگزاری این رشته، نشستی ویژه طلاب سطح دو حوزه‌های علمیه خواهران  و با همراهی جمعی از طلاب، اساتید و پژوهشگران  در سالن شهید سلیمانی مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه خواهران به صورت حضوری و برخط برگزار شد.

در این نشست حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد رییس پژوهشکده زن و خانواده، سرکار خانم دکتر فریبا علاسوند و حجت الاسلام دکتر امیرمهاجر میلانی از اعضای هیات علمی پژوهشکده و از اساتید این رشته به ایراد سخن پرداختند.

 حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدرضا زیبایی‌نژاد رییس پژوهشکده زن و خانواده در ابتدای این نشست اظهار کرد: عده‌ای گمان می‌کنند چون زن هستند یا عضوی از خانواده هستند خیلی پیرامون موضوع زنان اطلاعات دارند و هر کسی به خود اجازه اظهار نظر در این زمینه می‌دهد؛ در حالی که این عرصه، عرصه ای تخصصی است.

وی اضافه کرد: ویل‌دورانت نویسنده کتاب تاریخ تمدن، ۱٠٠ سال پیش گفته است:« اگر به من گفته شود مهم‌ترین اتفاق قرن 21 تا کنون چیست من نمی‌گویم کشف اتم بلکه می‌گویم تحول در خانواده». اکنون هم زن، هم مرد و هم خانواده تحولات شگرفی پیدا کرده‌اند و مسائل نوپدیدی ایجاد شده است که گاهی موضوع‌شناسی زن و خانواده آنطور که انتظار می‌رود به خوبی فهم نمی‌شود.

برخی کسانی که در حوزه زن و خانواده کارشناسی و صحبت می‌کنند دین را در کلیت خود فهم نمی‌کنند، یعنی گاهی دین را به فقه تقلیل می‌دهند و رساله عملیه را تمام دین می‌دانند و توجه دقیق ندارند که دین اسلام در صدد ارتقا انسان در کلیت خود یعنی نظام رفتاری، ارزشگذاری، بینش، حساسیت، معرفتی و ... است.

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد با بیان اینکه نگاه تقلیل‌گرایانه نسبت به اسلام در بین عموم متدین‌ها و حوزویان وجود دارد افزود: وجود این نوع نگاه در بین این قشر باعث می‌شود توصیه‌هایی که می‌کنند ناشی از غفلت از بخش مهمی از آموزه‌های دینی باشد؛در حالیکه باید توجه داشت که فقه تنها بخشی از نیازهای جامعه را برطرف می‌کند و نه تمام آن را.

رییس پژوهشکده زن و خانواده با بیان اینکه برخی پرسش‌ها راه حل فقهی ندارد گفت: نظام ارزشگذاری دینی و حکم واجب و محرم فقهی باید در جای خود مورد توجه قرار گیرد، به عنوان مثال خانه‌داری و مداخله در امور تربیتی فرزند تکلیف زن نیست ولی عمل نیک است.

 

وجود بیش از ۳۱ هزار مقاله و ۱۲ هزار کتاب در کتابخانه تخصصی «پژوهشکده زن و خانواده»

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد در بخش دوم سخنان خود، سیر راه‌اندازی پژوهشکده زن و خانواده را بیان کرد:

 از سال ۱۳۷۵ حدود دو سال در مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیمای قم فعالیت‌ها شکل گرفت، سپس پیشنهادی مبنی بر راه‌اندازی مرکزی زیر مجموعه حوزه خواهران در راستای انجام فعالیت‌های تخصصی مطرح شد.

در ابتدای مسیر تاسیس دفتر مطالعات و تحقیقات زنان با توجه به اینکه این عرصه بکر بود و کسی در این زمینه کاری انجام نداده بود تصمیم بر این شد که کتابخانه تخصصی راه‌اندازی شود؛ اکنون این کتابخانه تخصصی مهم‌ترین کتابخانه کشور در حوزه زنان است و علاوه بر ارائه خدمات دیجیتال، دارای بیش از ۳۱ هزار مقاله و حدود ۱۲ هزار کتاب است.

پس از راه‌اندازی کتابخانه، نخستین گروه بانوان تشکیل شد، سپس برای جذب بانوان طلبه و فاضل اقداماتی صورت گرفت ولی برخی از بانوان طلبه نیازی برای فعالیت در این زمینه احساس نمی‌کردند بر همین اساس پیشنهاد همکاری را نمی‌پذیرفتند.

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد ادامه داد: گروه آموزشی که روز نخست حدود ۲٠ نفر جمعیت داشت بعدها منشا آثار متعددی شد و فعالیت‌ها همچنان ادامه یافت و تا کنون که بیش از ۴٠ دوره  تخصصی برگزار شده است. همچنین تولید متون علمی، شروع کار تخصصی در حوزه زنان بعد از انقلاب اسلامی بود که از دهه ۷٠ شروع شد.

رییس پژوهشکده زن و خانواده افزود: رشته مطالعات زنان در دهه ۸٠ یعنی همزمان با دولت اصلاحات در دانشگا‌ه‌ها با رویکردی فمینیستی در ایران راه‌اندازی شد ولی با چرخش دولت و روی کار آمدن اصولگرایان تصمیم بر این شد که رشته مطالعات زنان ترمیم و جهت‌گیری آن اصلاح شود، اعضای تیم دفتر مطالعات و تحقیقان زنان در آن زمان به بازنگری این رشته کمک کردند.

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد با بیان اینکه دفتر مطالعات و تحقیقات زنان در اوایل دهه ۸٠ به این نتیجه رسید که اگر می‌خواهد حرکت عالمانه در عرصه زن و خانواده داشته باشد باید نیروهایی کاملا علمی داشته باشد گفت: از سال ۱۳۸۳ نسل اول خواهران شروع به همکاری کردند، در نسل بعد تعدادی از برادران هم به عنوان هیات علمی جذب شدند. در اواخر سال ۱۳۸۹ تصمیم بر ارائه پیشنهاد تاسیس رشته مطالعات زنان در مقطع سطح سه و چهار حوزه گرفته شد و نهایتا در ابتدای دهه ۹٠ این طرح برای سطح سه آماده و به شورای عالی حوزه تحویل داده شد.

رییس پژوهشکده زن و خانواده عنوان کرد: زمانی که طرح به تصویب رسید این مسئله عنوان شد که فعلا قم ظرفیت تشکیل این دور‌ه‌ها را دارد و برای توسعه این رشته در سطح کشور باید مهلت داده شود تا متن تولید و اساتید آماده شوند.

 

ورود مستقل پژوهشکده زن و خانواده به تعلیم رشته «مطالعات زنان» بر اساس نیاز شکل گرفت

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد ادامه داد: دوره نخست تاسیس رشته مطالعات زنان در سطح سه حوزه در سال ۹۲ با اجرای مرکز مدیریت حوزه خواهران و پشتیبانی علمی پژوهشکده زن و خانواده صورت گرفت. بعد سایر مراکز مثل جامعه‌الزهرا و مدرسه معصومیه(س) هم به این حرکت پیوستند.

در دهه ۹٠ رییس دانشگاه ادیان و مذاهب دکتری رشته مطالعات زنان را در این دانشگاه راه انداخت، در گام نخست سه گرایش در این خصوص طراحی شد که دو مورد آن اجرا شد. ابتدا طراحی و برنامه‌ریزی و مصاحبه‌های علمی توسط تیم پژوهشکده زن و خانواده صورت گرفت ولی سال‌های بعد خود دانشگاه ادیان و مذاهب این امور را پیش برد به طوریکه از سال ۹۳ تا کنون چند دوره دکتری در رشته مطالعات زنان در دانشگاه ادیان و مذاهب قم برگزار شده است.

حجت‌الاسلام زیبایی‌نژاد ادامه داد: پژوهشکده زن و خانواده به دلیل داشتن ظرفیت‌های خاص از جمله اعضای هیات علمی که دارد، علاوه بر پشتیبانی از رشته مطالعات زنان که توسط سایر نهادها برگزار می‌شود تصمیم به اجرای مستقل این رشته گرفت.

رییس پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: ۲۳ سال از تاسیس دفتر مطالعات و تحقیقات زنان می‌گذرد و اکنون به پژوهشکده ای با سابقه در حوزه تخصصی زن و خانواده تبدیل شده است؛ در حال حاضر این پژوهشکده به عنوان نهاد مشاوره‌ای و کارشناسی با سایر نهادهای تخصصی و مدیریتی کشور همکاری دارد.

وی عنوان کرد: این نیاز احساس شد که رشته مطالعات زنان توسط گروهی در پژوهشکده در مقطع سطح سه و چهار راه‌اندازی شود تا نیروها در کنار اعضای هیات علمی این پژوهشکده پرورش یابند، در جوار کتابخانه تخصصی باشند و علاوه بر استفاده از اساتید متبحر در این رشته، در نشست‌ها و میزگردهای علمی از نزدیک با مسائل اجتماعی درگیر شوند تا بتوانند راه حل مسائل اجتماعی را یاد بگیرند.

 

اگر یک منطقی بر  انتخاب رشته حاکم نباشد، تحصیلات تکمیلی کاریکاتوری ای در رشته های تخصصی اتفاق میافتد که نیازهای حوزه مطالعات اسلامی را در کشور یا حتی در سطح جهان پوشش نمیدهد

دکتر فریبا علاسوند عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده و از اعضای شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه خواهران، با اشاره به فلسفه وجودی برگزاری این نشست گفت: این نشست، مدخل خوبی است  برای انتخاب رشته در سطح 3 به جهت ضرورت حاکم بودن عقلانیت بر انتخاب رشته که سرنوشت علمی، تحصیلی و حتی کاری بانوان طلبه را رقم میزند. گاهی نیز انتخاب نه  بر اساس شناخت کافی بلکه بر مبنای علایق زمینه ای صورت میگیرد. توضیح آنکه، گاهی انتخاب ها در میان طلبه های حوزه های علمیه مبتنی است بر انگیزه های دینی؛ مثل اینکه خیلی از طلاب به جهت علاقه به ساحت قرآن شریف گرایش به تفسیر دارند که البته در جای خودش قابل تقدیر است ولی اگر یک منطقی بر  انتخاب رشته حاکم نباشد، یک تحصیلات تکمیلی کاریکاتوری در رشته های تخصصی شکل می گیرد  که نیازهای حوزه مطالعات اسلامی را در کشور یا حتی در سطح جهان پوشش نمیدهد بنابراین ضرورت دارد که افراد به یک شناخت خوب و منطقی نسبت به رشته ها رسیده و در یک مقایسه معقول بتوانند  نظر به اینکه برون داد فرد در آن رشته چه خواهد بود، درباره سرنوشت علمی و تحصیلی خود تصمیم گیری کنند.

 

ماهیت مطالعات زنان

عضو هیات علمی پژوهشکده در ادامه گفت: من صحبتهای خود را در سه بخش ارائه میکنم.یکی درباره ماهیت مطالعات زنان و تعیین اینکه مطالعات اسلامی زنان که ما به آن دعوت میکنیم، در جغرافیای مرتبط با این رشته در کجا قرار گرفته است؟

مطالعات زنان از زمانی که به عنوان رشته پژوهشی و بعدها  به عنوان یک رشته آموزشی وارد آکادمی شد به عنوان WomenS study یعنی "مطالعات زنان" مفتوح شد و گاهی برای آن دانشکده و  انستیتیو تأسیس کردند و در واقع به عنوان یک موسسه در فضای آکادمی شکل گرفت  و گاهی نیز به عنوان تابعی از یک دیسیپلین بزرگتر شکل گرفت  مثلا دانشگاه مذهب در آمریکا رشته مطالعات انجیلی زنان را به عنوان یک رشته خاص راه اندازی نمود، بنابراین در جهان، مطالعات زنان به عنوان یک رشته آموزشی یا پژوهشی در قالب دانشکده یا یک موسسه وجود دارد.

در ادامه، تغییراتی ایجاد شد و رشته مطالعات جنسیت شکل گرفت. در حقیقت به نظرشان رسید که باید به جای مطالعات زنان به چند دلیل مطالعات جنسیت داشته باشند. یکی اینکه مطالعات زنانگی از مطالعات مردانگی جدانیست  و دو اینکه اصلا ما چرا دو دسته بندی داشته باشیم؟ زنان و مردان؟ بلکه می توان انواع جنسیتها را داشت و پیرو این نظر که انواع جنسیتها را داریم لذا مطالعات جنسیت باید داشته باشیم یعنی Gender Studies

این اتفاق باعث شد "مطالعات زنان" به "مطالعات جنسیت" تغییر نام بدهد .

سپس تقویت حوزه "مطالعات جنسیت" در رشته های بزرگ مثل علم اقتصاد،سیاست، جامعه شناسی، روانشناسی و برخی رشته های حوزه علوم تجربی، مورد توجه قرار گرفت بدین معنا که  مطالعات جنسیت، به خودی خود یک رشته نباشد بلکه بساط خود را در همه رشته ها و علوم بگستراند و مثلا اگر کسی علوم سیاسی یا اقتصاد و ..و. خواند حتما چند واحد درسی از این رشته، حساس به جنسیت باید بگذراند.

درحقیقت عده‌ای نیز گمان می‌کردند اگر جایی به صورت متمرکز مطالعات زنان صورت گیرد باعث نادیده گرفتن مطالعات زنان در رشته‌های مختلف علوم می‌شود بر این اساس عنوان شد که در رشته‌های بزرگ مثل اقتصاد، سیاست، روانشناسی، پزشکی و ... باید رشته‌ مطالعات زنان داخل و با همه علوم همراه شود.

و لذا از یک رشته مطالعات زنان به صورت متمرکز تغییر مسیر داده شد به "مطالعات جنسیت" و با لحاظ نکاتی که اشاره شد در سایر رشته های علوم و به صورت غیر متمرکز. البته این به آن معنا نیست که رشته مطالعات زنان به صورت خاص وجود ندارد و نزدیک به یک قرن است که حوزه مطالعات زنان یا جنسیت به شکلهای مختلفی که توضیح دادم در جهان سابقه دارد.

 

مطالعات اسلامی زنان هم در جهان وجود دارد

دکتر علاسوند در ادامه با اشاره به اینکه  حوزه علایق افراد مختلفی از کشورهای اسلامی یا کسانی که مسلمان هستند به مذهب و اسلام و زنان بوده است، گفت: مطالعات اسلامی زنان هم در جهان وجود دارد. یعنی افراد مختلفی از کشورهای اسلامی یا کسانی که مسلمان هستند و حوزه علایقشان مذهب و اسلام و زنان بوده است، یک بخشی را تولید کردند در خصوص مطالعات اسلامی زنان. تعدادی از این افراد، فمینیست‌های اسلامی هستند و برخی، فمینیست‌های مسلمان.  برخی از این افراد نیز ممکن است مسلمان نباشند اما به این حوزه علاقه‌مند هستند. به عنوان مثال مثلا در دانشگاه هاروارد پروژه ای تعریف شده است که هر سال پنج نفر از حوزه مذهب و جهان در ارتباط با اسلام را دعوت کرده و هرکدام از اینها، پروژه ای تعریف می کنند. این به معنای بسط و گسترش مطالعات مذهبی از جمله مطالعات اسلامی درباره زنان است.

عضو شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران تشریح کرد: هم در مطالعات زنان، مطالعات اسلامی و مطالعات اسلامی زنان دارد دست به دست هم می‌دهد و رو به جلو می‌رود و ادبیات ضخیمی در حوزه مطالعات زنان و مطالعات اسلامی و هم در مطالعات اسلامی شکل می‌دهد.

 

مطالعات اسلامی که ما در حوزه زنان دنبال می‌کنیم دارای سه ضلع است: زنان، خانواده و بر پایه اسلام شیعی.

عضو شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران اذعان کرد:

در دو دهه اخیر این ضرورت احساس شد که باید مطالعات اسلامی زنان داشته باشیم، اما اضلاعی را به آن اضافه کنیم. مطالعات زنان داشته باشیم و این مطالعات زنان حتماً باید نگرش تطبیقی و مقایسه‌ای داشته و از آخرین اتفاقات و رویدادهای علمی جهان در حوزه زنان با خبر باشد. پس یک ضلع مطالعات ما حتماً مطالعات زنانه است.

دکتر علاسوند در ادامه به ضلع دوم مطالعات اسلامی زنان اشاره کرد و گفت: دنیا در حوزه مطالعات زنان نه تنها بی توجه به موضوع "مطالعات خانواده"بوده،  بلکه تعمداً آن را نادیده گرفته است، البته این به معنای عدم وجود "مطالعات خانواده" نیست، بلکه به این معناست که جریانی که مطالعات زنان را شکل داده، الزاماً علاقمند به مطالعات خانواده نبوده است. به عنوان مثال اگر مطالعات مربوط به حوزه کار خانگی را انجام داده بعنوان یک کنش زنانه یا کنش مردسالارانه به آن توجه کرده و  نه بعنوان یکی از اجزای مهم زندگی زنان در خانواده. در نتیجه در پایه ریزی حوزه مطالعات زنان در کشور با رویکرد نوین  به نظر رسید مطالعات خانواده حتما اهمیت دارد. عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده تصریح کرد: در اصلاحات اخیری که حوزه در رشته مطالعات زنان انجام داده و در مراحل تصویب خواهی است ، مطالعات اسلامی زنان را به مطالعات اسلامی زنان و خانواده به صورت دقیق تغییر دادیم و سرفصل‌هایی را به مباحث اضافه کردیم تا زمینه انشعاب از رشته سطح 3 مطالعات اسلامی زنان و خانواده در سطح 4 به صورت تخصصی‌تر در حوزه مطالعات خانواده پدید بیاید. پس بنابراین بحث خانواده از مختصات رشته مطالعات زنان در حوزه است .

دکتر علاسوند سپس به ضلع سوم رشته مطالعات اسلامی زنان اشاره کرد و گفت: ضلع سوم، طبیعتا بحث اسلامی است اما اسلام با قرائت شیعی. چون به طور عمده،بحث زنان در مطالعات اسلامی زنان در جهان، بر پایه قرائت سنی است. به جهت اینکه بحث اصولا از کشورهای سنی شروع شده است و کلید اول تغییر نگرش و تغییر رویکرد در بحث زنان از کشورهای اسلامی و سنی پدید آمده است. به همین جهت بنظرمان رسید که اگر ما می‌خواهیم مطالعات زنان داشته باشیم بعنوان حوزه شیعی لازم است که این قرائت شیعی را مطرح کنیم که اتفاقا قرائت جذاب و منحصر به فردی است و به طور خلاصه عرض کنم که  مطالعات اسلامی که در حوزه زنان دنبال می‌کنیم دارای این اضلاع است: یعنی زنان، خانواده و بر پایه اسلام شیعی.

وی هدف از توسعه رشته مطالعات اسلامی زنان با قرائت شیعی در زمینه آموزشی و پژوهشی را شکل‌گیری ادبیات بزرگ و افرادی که صحنه گردانان تولید، تداوم و فرهنگ‌ساز این ادبیات هستند دانست و گفت: نیازهای متعدد داخلی و خارجی در زمینه مطالعات زنان وجود دارد از جمله در عرصه سیاست.

 

مزایای «پژوهشکده زن و خانواده» سبب ارتقا توانمندی‌های چند جانبه پژوهشگران می‌شود

عضو شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران بیان کرد: رشته مطالعات زنان به گونه‌ای است که با فراگرفتن آن، افراد خیلی زود می‌توانند وارد عرصه‌های اجتماعی شوند و در عرصه‌های فرهنگی با آن کار کنند.

دکتر علاسوند تصریح کرد: رشته مطالعات زنان به کنشگران حرفه‌ای، سخنرانان فاخر، مناظره‌کنندگان، نظریه‌پردازان و منبع‌سازان ماهر نیاز دارد چون یکی از راه‌های دفاع یا ضربه زدن به جمهوری اسلامی حوزه زنان است.

وی اضافه کرد: فعلا وزارت علوم جلوی توسعه رشته مطالعات زنان را گرفته است ولی اگر زمانی راه توسعه این رشته در مقاطع دکتری باز شود نیاز به اساتید متدینی است که این عرصه را از نظر علمی پشتیبانی و حمایت کنند.

 اکنون حتی در حوزه‌های علمیه خواهران نیز نگرانی‌هایی بابت توسعه رشته مطالعات زنان در شهرها و استان‌های مختلف وجود دارد چون اساتید ماهر یعنی اساتیدی که فاصله قابل توجه علمی با شاگردان خود داشته باشند در این رشته به اندازه کافی وجود ندارند.

دکتر علاسوند افزود: در حوزه نیازهای خارجی حتما باید دانش‌آموختگان رشته مطالعات اسلامی زنان قرائت شیعی کنار میز گفت‌وگو قرار گیرند.

وی در خصوص علت راه‌اندازی سیر تحصیل رشته مطالعات زنان در پژوهشکده زن و خانواده مطرح کرد: تحصیل در پژوهشکد‌ه‌ها دارای مزایای ویژه‌ای از جمله بهره‌مندی از پژوهشگران، اساتید پژوهشگر و اساتید کنشگر-پژوهشگر در آن محیط و همچنین در دسترس بودن ابزار مطالعاتی و پژوهشی است.

عضو شورای سیاستگذاری حوزه علمیه خواهران تشریح کرد: پژوهشکده زن و خانواده تنها پژوهشکده تخصصی حوزوی در کل کشور است که سعی کرده از آخرین مطالعات حوزه زنان باخبر باشد و با سطوح سیاسی مختلف کشور و عرصه‌های کنشگری مرتبط باشد که به اعتراف بسیاری از افراد موثر در کشور، این پژوهشکده طلایه‌دار جریان مطالعات زنان و بررسی مسائل این حوزه و تلاش برای حل و فصل آن است.

دکتر علاسوند اذعان کرد: مجموعه مزایای پژوهشکده زن و خانواده سبب ارتقا توانمندی‌های چند جانبه در پژوهشگران می‌شود. همچنین ارتباط مستمر پژوهشکده زن و خانواده با نهادهای علمی، سیاسی و اجتماعی دورنمایی خوبی را از ابتدا به فراگیران این رشته می‌دهد.

دکتر علاسوند در پایان سخنان خود گفت:

طبیعتاً من شخصاً دعوت می‌کنم از همه کسانی که سطح استعدادی خوبی دارند به ورودرشته مطالعات زنان. رشته مطالعات زنان رشته سخت و دقیقی است و به دلیل ماهیت بین رشته ای آن، تخصص در آن نیازمند مطالعات و تلاش بیشتری است.

 

عدم توجه به مسائل نوپدید سبب می‌شود نتوان با دنیای معاصر ارتباط شایسته برقرار کرد.

حجت‌الاسلام دکتر امیرمهاجر میلانی عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده نیز در ادامه این برنامه عنوان کرد: بسیاری فارغ‌التحصیلان حوزوی و دانشگاهی رشته مطالعات زنان اظهار خرسندی نسبت به تحصیل و کسب اطلاعات در این زمینه دارند.

وی اضافه کرد: در حال حاضر عقلانیت جدیدی با عنوان مدرنیته وارد گفتمان اسلامی شده است که بر نوع نگاه به تمام جنبه‌های زندگی تاثیر گذاشته است؛ طبیعی است که دوران پیشامدرن دارای نظم و مسائل خاص خود بوده است که اندیشمندان به آن پرداخته‌اند.

عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده ادامه داد: با وقوع تغییرات، مسائل جدیدی روی میزِ اندیشه اسلامی گذاشته شده است که توجه نکردن به این مسائل نوپدید سبب می‌شود نتوان با دنیای معاصر ارتباط شایسته برقرار کرد و به گمان اینکه تحولی اتفاق نیفتاده است همچنان به بازتولید نگاه‌ها و ادبیات دنیای پیشا مدرن پرداخت. این مسأله به گسست بین اندیشمند با متن علمی جامعه خواهد انجامید و فارغ التحصیل ما بعد از اتمام دوره خود، در ناهشیار خود این حس را احساس خواهد کرد که آگاهی‌ها و آموزش‌هایی که دیده مربوط به دنیای معاصر نبوده  و احساس بی هویتی خواهد کرد.

 

 علاقه‌مندان به الگوی فکری دینی مسوولیتی سنگین برعهده دارند: شناخت تخصصی دنیای واقعی و مدرن در حوزه جنسیت و سپس گام برداشتن به سوی  تمدن‌سازی اسلامی

حجت‌الاسلام میلانی مطرح کرد: عدم شناخت نظم مدرن در حوزه جنسیت و سایر عرصه‌ها افراد را اسیر مجموعه‌ مفاهیم انباشته در سنت خواهد کرد که زبان به روزی برای بیان مفاهیم به‌ظاهر سنتی هم نیست.

وی با بیان اینکه موضوع زنان و خانواده در ۱۵٠ سال اخیر به شدت مورد بحث قرار گرفته است گفت: در تمدن اسلامی به خاطر مسائلی که در تاریخ اندیشه اسلامی هست مسئله‌ای با عنوان جنسیت وجود ندارد.

امروزه بسیاری از اندیشمندان و پارادایم غالب و ساری نظام اندیشه کنونی، نگاهی بس متفاوت به حوزه جنسیت و حوزه خانواده و زنان دارند. جریانهای رقیب اندیشه دینی در تولید اندیشه‌های خودشان  فراتر، فراختر، چابک‌تر، نظام‌مندتر و با امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مضاعف‌تری درصدد تولید نگاه‌های خود  و عینی کردن این نگاه در ساحت عموم و جامعه پذیر کردن و عمومی کردن نگاه‌های خودشان هستند. متاسفانه اندیشه دینی نسبت به این تحولات بی تفاوت است و گاهی اصلا امکانات مفهومی آن به نحوی  است که اجازه نمی‌دهد این تحولات را ببیند و زبانی برای بیان این تحولات را ندارد.

عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده عنوان کرد: رشته مطالعات اسلامی زنان در دل ساختار مدرن شکل‌ می‌گیرد، دنیای عینی معاصر را به پژوهشگر می‌شناساند و نشان می‌دهد که نگرش‌ها و پاسخ‌های سنتی در دنیای جدید مورد استقبال اندیشمندان نیست چون اندیشمندان نمی‌خواهند آنگونه که انسان سنتی به حوزه جنسیت می‌نگریست بنگرند.

حجت‌الاسلام میلانی ادامه داد: در حال حاضر علاقه‌مندان به الگوی فکری دینی مسوولیتی سنگین برعهده دارند چون باید ابتدا دنیای واقعی و مدرن کنونی در حوزه جنسیت را بدون توهم مضاعف به صورت خوب و تخصصی بشناسند و سپس برای تمدن‌سازی اسلامی گام بردارند.

وی تشریح کرد: دختران دهه ۸٠ و دهه ۹٠ به طور کلی متفاوت فکر و زندگی می‌کنند که پاسخگویی به اینگونه مخاطبان پیچیدگی‌های متعددی دارد.

 

«مطالعات اسلامی زنان» باری است بر زمین مانده

عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده افزود: گفته می‌شود زنان برای پژوهش در عرصه مناسبات جنسیتی زنان مناسب‌تر هستند چون درک بهتری نسبت به شرایط و احوالات موجود دارند که این طبیعی و پذیرفته است و مزیتی برای بانوان طلبه به شمار می‌آید چرا که مسیر هموارتری پیش رو دارند.

حجت‌الاسلام میلانی مطرح کرد: مدت زمان زیادی است که اندیشه‌های رقیب فهمیده‌اند که اگر قصد زدودن اندیشه اسلامی از جامعه ایرانی دارند تنها راه آن مداخله در مناسبات خانواده و جنسیت است و این جریان با امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری متعددی که دارد در حال تولید اندیشه برای شکل‌دهی متفاوت زنان و دختران جامعه اسلامی ایران است.

وی تصریح کرد: بر افرادی که خواستار، علاقه‌مند و دارای استعداد هستند ضروری است وارد عرصه مطالعات زنان شده و در این مسیر اندیشه‌وزری داشته باشند چون به سایر رشته‌ها از جمله فقه، اصول و ... خیلی از دانشمندان ورود کرده‌اند و بار برزمین مانده وجود ندارد  وکمتر مسئله‌ای است در حوزه فقه و اصول که واقعا مسئله باشد و کنشگران فقه و اصول نسبت به آن کاری انجام نداده باشند و خود همین موضوع که طلبه در مسئله پایان نامه به مشکل بر می‌خورد نشانگر اشباع نسبی این رشته هاست، درحالیکه حوزه مطالعات جنسیت بار بر زمین مانده است و باری است که هر کسی هم توانایی برداشتنش را ندارد.

حجت‌الاسلام دکتر میلانی یکی از مهم‌ترین مشکلات عرصه سیاستگذاری امر جنسی را نبود نیروی انسانی فاخر دانست و گفت: مسائل متعددی در این عرصه نیازمند پژوهش است ولی عده‌ای همچنان به بازنشر محتواهای تولیدی در این زمینه مشغول هستند که بازنشر مطالب تولید شده کار فاخری به شمار نمی‌آید.

عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده عنوان کرد: یادگیری زبان‌های مختلف نیز برای پژوهش در عرصه مطالعات جنسیت لازم است و در پژوهشکده زن و خانواده این مسئله به صورت پررنگ‌تر دنبال خواهد شد چون باید به زبان دنیا آشنا بود تا بتوان پژوهش و اندیشه‌ورزی کاملی ارائه کرد.

وی بیان کرد: زن امروزی خواستار حقوق خود است و سوالات بسیار متنوعی در عرصه مطالعات زنان پیش رو قرار دارد.

عضو هیات علمی پژوهشکده زن و خانواده خاطرنشان کرد: رشته مطالعات زنان رشته‌ای پیچیده، چند بعدی و بسیار شبهه‌انگیز است، بر این اساس از طلابی که سطح دو حوزه علمیه خواهران را به خوبی فراگرفته و توانمندی، پشتکار علمی و شجاعت اندیشه‌ورزی را دارند دعوت می‌شود به این رشته که آینده را هم در پی دارد ورود کنند.