در بیست و هشتمین پیش نشست همایش بینالمللی خانواده مقاوم مطرح شد؛ نقد و بررسی سیاستهای خانواده در ایران

به گزارش روابط عمومی همایش؛ دکتر محمدرحیم عیوضی با اشاره به سیاستهای ناظر به آینده که بتواند هسته خانواده مقاوم را حفظ کند گفت: خانواده یکی از با قدمتترین و اثرگذارترین نهادها در طول تاریخ بشر است که باعث شکل بخشیدن به هویت جوامع شده است. خانواده یک نهاد فرهنگی و تربیتی است اما این  نهاد در حال حاضر در شرایط خوبی به سر نمیبرد و بیمار است.
وی در ادامه با  تاکید بر اینکه  "این بیماری مختص کشور ما نیست و در سرتاسر جهان شیوع دارد"گفت: علی رغم مشکلات موجود در نهاد خانواده ، هنوز ظرفیتهایی که باعث رشد و پیشرفت یک جامعه میشود، در این نهاد وجود دارد ولذا نیاز است به آن توجه ویژهای شود.
دکتر عیوضی گفت: راه رسیدن به سلامت جامعه از طریق خانواده تامین میشود. بنابراین نیاز است به راهبردهای موثر و برنامهریزی و سیاست گذاری در این حوزه توجه کنیم.
این پژوهشگر، خانواده ایرانی را بزرگترین و مهمترین سرمایه اجتماعی کشور دانست و گفت: این خانواده امروزه در معرض تغییراتی قرار گرفته است و با شناخت این تغییرات میتوانیم به سیاست گذاری موثر در حوزه خانواده بپردازیم. ما با تغییر نگرشی، ارزشی و ساختاری در خانواده مواجهیم. تغییرات کارکردی از دیگر بحثهای مهم در خانواده است که کارکردهای اصیل و واقعی خودش را انجام نمیدهد. در این حیطهها باید سیاست گذاری کرد.
وی بر اهمیت شناخت این تغییرات و چالشها و فرصتهای همراه با آن تاکید کرد و افزود: چالشها که سازنده فرصت و تهدید است را باید جدی بگیریم و در تدوین سیاستها، از چالشها عبور کنیم.
دکتر عیوضی اولین شرط نگاه به آینده را تزریق امید دانست و گفت: آینده پژوهی که نسبت به آینده امید نداشته باشد مسیر را به اشتباه رفته است. بنابراین این روحیه را نیاز است که تقویت کنیم. در این خصوص باید آموزش و آگاهی را در خانواده توسعه داده  و  ارزشها و فرهنگ خانواده را تقویت کنیم.
وی در ادامه توضیحاتش گفت: راه دیگر، توسعه و آموزش ارتباطات خانواده است. آینده نگاری و آینده پژوهی در بررسی سیاستهای خانواده، امری مهم است و می بایست به خانوادهها آموزش داده شود که به آینده خود توجه داشته باشند.
دکتر عیوضی یکی از مهمترین تهدیدهای خانواده موجود را فقدان گفت و گو دانست.
در ادامه این نشست، دکتر علی اکبر تاج مزینانی با اشاره به موضوع جلسه گفت: ما در ادبیات سیاست گذاری خانواده ، اصطلاح سیاستهای صریح و سیاستهای ضمنی خانواده را داریم. سیاستهای صریح به صورت آشکار اهدافشان را دنبال میکنند و خانواده به صورت مستقیم در دستور کار آن قرار گرفته است.
وی در خصوص سیاستهای ضمنی بیان کرد: این سیاستها به صورت غیر مستقیم بر خانواده اثر میگذارند. بیشتر بحث من در خصوص این نوع از سیاستها میباشد.
محوری که نیاز است به آن توجه کنیم نسبت این سیاستها با خانواده به عنوان گیرنده و فراهم کننده خدمات میباشد.
دکتر مزینانی در این خصوص با ذکر مثالهایی افزود: برای نمونه در حوزه اشتغال و سیاستگذاریهای مرتبط با آن توجه به خانواده و نسبت آن با این سیاستگذاریها امری مهم است. در این خصوص سیاست گذاری عالی این است که مرد بتواند در اجتماع به اشتغال بپردازد و زن نقشهای مرتبط با خانه و خانهداری را به نحو احسن انجام دهد. این سیاستگذاریهای غیرمستقیم بر خانواده اثر بسیاری دارد. ما شاهدیم که دستمزد نیروی کار پایین است و این امر بر نهاد خانواده اثرگذار می شود.
آقای مزینانی مجموع سیاستگذاریها در حوزه اشتغال را، غلط دانست و در این خصوص افزود: این سیاستگذاریها بر خانواده تاثیر نامطلوب دارد و آفت خانواده محوری است.
این استاد دانشگاه همچنین نسبت به سیاست های اشتباه در حیطه ی آموزش و پرورش هشدار داد.
دکتر حسین بابایی مجرد از دیگر سخنرانان این نشست در خصوص سیاست گذاری در خانواده گفت: سیاست گذاری باید مسئله محور باشد و از گفتگو درباره مسائل و شناسایی آنها شروع کنیم. توجه به شکاف بین نیت، منویات و اهداف سیاستگذارها و واقعیت، مهم است.
وی توجه به مطالعات اجرایی در امر سیاست گذاری را لازم دانست و افزود: سیاست گذاری، به تنهایی، به حل مسئله منجر نمیشود. در سیاست گذاری ابتدا باید مسئله کشف شود و سپس راه حلهای آن ارائه گردد. سپس، به سمت اجرا و ارزیابی پیش میرود.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: نظام حکمرانی فرصت اقدام به تمام کارها را ندارد. همچنین نظام ارزیابی و نظارت ما ضعیف عمل میکند و در راستای سنجش سیاست ها هم، ضعیف عمل کردیم.
در ادامه این نشست دکتر احد رضاییان قیه باشی با توجه به عنوان این پیش نشست، ضریب انعطاف پذیری و ضریب تاب آوری خانواده را مطرح کرد و در این خصوص گفت: وقتی از خانواده صحبت میکنیم درباره چهار موضوع محوری، از جمله شکل، هنجارها و ارزش های حاکم بر خانواده، ارتباطات بیرونی و درونی خانواده سخن می گوییم؛
وی سیاست گذاری در خانواده را همچون دیگر سیاستگذاریها همراه با تنش دانست و افزود: ما با فشارهایی در جهت تغییر در این چهار حوزه مواجه هستیم.
دکتر رضاییان در ادامه گفت: لازم است به این سوال پاسخ دهیم که آیا سیاستگذار در برابر این تغییرها باید مقاومت کند یا خیر. خوانش رسمی سیاستگذار از خانواده متفاوت است و تاکید آن بر احیای ارزشها و سنتهای گذشته و خانواده مطلوب قرآنی است.
این استاد دانشگاه، تمایل سیستم به ارائه یک خوانش رسمی و سنتی از نظم و ارزشها باعث مقاومت در برابر تغییرات دانست و در این خصوص افزود: این مقاومت سیاستگذار باعث میشود که در گذر زمان، شکل مطلوب خانواده از بین برود.
وی در ادامه گفت: در حوزه خانواده بخش مهمی از مشکلات از مقاومت سیاستگذار که دارای سوگیریهای ذهنی درباره شکل مطلوب خانواده میباشد، نشئت میگیرد. در چنین فضایی ما شاهد شکلگیری سوء تفاهمها هستم که این سوء تفاهمها نیز منجر به شکلگیری مقاومت در برابر سیاستگذاریها میشود.
دکتر رضاییان در خصوص راهکار مواجهه با چنین امری گفت: مقاومت نابجا، هزینههای سیستم را افزایش میدهد. لازم است که مجلس دولت و نهایت نهادهای سیاستگذار، در جهت افزایش تاب آوری و انعطاف پذیری خانوادهها بکوشند.
وی در جهت چنین سیاستگذاریهایی گفت: ضریب انعطاف پذیری خانواده زمانی افزایش پیدا میکند که خانواده از یک نهاد سیاسی به یک نهاد اجتماعی تبدیل شود. همچنین از اقتصاد خانواده باید حمایت ساختاری شود.
گفتنی است آقای دکتر محسن کرمانی، دبیری این نشست را برعهده داشت و به طرح پرسش و پاسخ بین کارشناسان و حاضران در جلسه پرداخت.