اين نشست با ارائه بحث توسط کارشناسان محترم زيبايي‌نژاد، دکتر منتظرقائم، دکتر کرمي، سرکار خانم علاسوند، و سرکار خانم ظهيري روز پنج‌شنبه پيش از ظهر برگزار شد.
حجت الاسلام و المسلمين زيبايي‌نژاد مسئول دفتر مطالعات و تحقيقات زنان با اشاره به نقاط ضعف و قوت مجالس مذهبي که محوريت آن را زنان بر عهده دارند، تصريح کرد: برخي از نقاط ضعف چنين مجالسي از ديرباز وجود داشته است، سواد اندک مبلغين در مجالس، محور قرار گرفتن مداح به جاي سخنران و وارد شدن خرافات به اين مجالس از جمله اين ضعف‌ها است.
وي با بيان اينکه اين آثار در مجالس زنانه بيش از مجالس مردانه بوده است، خاطرنشان ساخت: شرايط امروز باعث به وجود آمدن آثار سوء ديگري براي مجالس مذهبي زنانه شده است که يکي از دلايل آن انتظارات احساسي جوانان و زودرنج بودن آنان بوده است.
مسئول دفتر مطالعات و تحقيقات زنان تصريح کرد: اين موضوع موجب شده است نسل جديد طالب ديني باشد که از فضاي معنوي آن استفاده ببرد، اما او را وادار به انجام کاري نکند.
مسوول دفتر مطالعات و تحقيقات زنان با بيان اينکه برخي از جلسات مذهبي به سمت عرفاني شدن حرکت مي‌کنند، افزود: بسياري از اين مسائل به دليل رقابت با عرفان‌هاي کاذب ايجاد مي‌شوند اما بعضا منجر به شکل‌گيري جريان مريد و مرادي مي‌شوند و مشکلات ديگري را پديد مي‌آورند.
حجت الاسلام و المسلمين زيبايي‌نژاد مشروعيت اين جلسات مذهبي را منجر به ايجاد حواشي نامطلوب براي آنها دانست و گفت: مباحث انحرافي در قالب اين جلسات قابليت بازتوليد دارند.
وي با بيان اينکه اين احتمال وجود دارد که فرقه‌هاي انحرافي بخواهند با پوشش اين جلسات فعاليت کنند، اظهار داشت: در گذشته بسياري از مباحثي که در اين جلسات مطرح مي‌شد خانوادگي بود، اما اکنون به دليل اينکه بسياري از بانوان شاغل هستند و جلسات مذهبي مايل به جذب آنها هستند، مفاهيم خانواده‌گرايانه در جلسات مذهبي تضعيف شده است.
مسئول دفتر مطالعات و تحقيقات زنان در قسمت ديگري از سخنان خود با بيان اينکه آسيب‌شناسي مجالس تبليغ سنتي زنان نبايد موجب زير سئوال رفتن کليت اين جلسات شود، اظهار داشت: در فضاي کنوني جامعه که فضاي نامطمئني است، اگر اين جلسات مذهبي به درستي برنامه‌ريزي شود، مي‌تواند پايگاه هويت‌بخشي با محوريت دين باشد.
وي از محافل مذهبي به عنوان فضايي داراي هويت جمعي ياد کرد که افراد به صورت انتخابي به آن وارد مي‌شوند و ادامه داد: اين جلسات به دليل انتخابي بودن داراي تاثيرات پايدار است.
حجت الاسلام و المسلمين زيبايي‌نژاد با بيان اينکه برخي افراد به شدت مذهبي از فضاي عمومي جامعه بيزار و از تحولات آن نگران هستند، اظهار داشت: جلسات مذهبي موجب آرامش اين افراد مي‌شود.
وي انتقال مفاهيم متعالي را نيازمند فضاي متعالي دانست و اضافه کرد: ابزار رسانه‌اي خود را به محتواهاي ديني تحميل مي‌کنند اما جلسات مذهبي محيط مناسبي براي انتقال پيام‌هاي ديني هستند.
مسئول دفتر مطالعات و تحقيقات زنان با بيان اينکه اعتماد بسياري از مردم از رسانه‌هاي جديد سلب شده است و به همين دليل در ميان آنها سياست‌گريزي پديد آمده است، يادآور شد: ايجاد يک فضاي انتخابي باعث جذب اين افراد مي‌شود.
وي با اشاره به آثار مثبت مجالس مذهبي که با محوريت زنان برگزار مي‌شود، از صله رحم، پيوندهاي همسايگي، حل مشکلات محله‌اي و پايه‌گذاري اردوهاي زيارتي به عنوان برخي از اين آثار مثبت ياد کرد.
حجت الاسلام و المسلمين زيبايي‌نژاد با اشاره به بايسته‌هاي اين مجالس خاطرنشان ساخت: مشکل اصلي متوجه نهادهايي است که تمام اهتمام خود را صرف اعزام مبلغ مي‌کنند اما مطالعات اندکي ناظر به اعزام مبلغ دارند.
وي با بيان اينکه بايد به سمت تخصصي شدن تبليغ برويم، اظهار داشت: ابتدا بايد نياز توليد کنيم و سپس به نيازها پاسخ دهيم.
مسئول دفتر مطالعات وتحقيقات زنان با بيان اينکه الگوي زيست ديني در عصر حاضر تبيين نشده است و در مورد آن پژوهش نکرده‌ايم، افزود: يک امر مهم در تبليغ، کليشه‌شکني از تبليغ است، البته محرم و صفر فرصت بي‌بديلي براي تبليغ هستند، اما تبليغ بايد به متن زندگي بيايد.
وي ارتباط مستمر با مردم را سرمايه اجتماعي روحانيت دانست و گفت: سيستم تبليغ بايد مردمي شود و گروه‌هاي مردمي طلاب در اعزام مبلغ وارد شوند.
در ادامه اين نشست دکتر منتظر قائم با تأئيد مباحث ارائه شده تأکيد کرد اولين موضوعي که به نظر در بررسي تبليغ سنتي زنان بايد به آن پرداخت سنخ‌شناسي تبليغ است. وي با اشاره به اينکه تنها با سنخ‌شناسي تبليغ مي‌توان به کارکرد‌هاي آن پي برد يکي از مهم‌ترين مؤلفه‌هاي اين جلسات را در کنار 3 مولفه سخنراني، مخاطب و محتوا، برگزار کننده يا بانيان اين مجالس دانست و تأکيد کرد بانيان مجالس مي‌توانند در محتواي تبليغ اثر بگذارند.
عضو هيأت علمي دانشگاه تهران گفت: نبايد از کارکرد آموزشي تبليغ صرف نظر کرد. اين کارکرد يکي از اساسي‌ترين کارکرد تبليغ در انتقال دانش است.
سرکار خانم ظهيري با نقد و بررسي مجالس زنانه از سه منظر شکلي، محتوائي، محيطي خاطر نشان کرد: امر تبليغ خاص جنسيت نيست و علت رويکرد چشم‌گير زنان و استقبال در برگزاري مجالس خانگي زنانه را، عدم بها دادن به جايگاه زنان، در حاشيه قرار دادن زنان، عدم اختصاص موضوعات تبليغي خاص زنان، عدم اختصاص مکان‌هاي مناسب عمومي جهت برگزاري اين مجالس و عدم ارتباطي زنان با مبلغان براي رفع نياز ايشان دانست.
وي بزرگ‌ترين مشکل امر تبليغ زنان را عدم ساماندهي و نبود متولي مستقل برشمرد.
دکتر کرمي در ادامه اين نشست به نياز پژوهش ميداني در امر تبليغ اشاره کرد. وي تغييرات مجالس زنانه را تابعي از تغييرات اجتماعي کلان دانست و افزود که الگو‌هاي مناسک و عبادي فردي با رواج منسک‌گرائيي، فرماليسم‌هاي جديد و غلبه کنش جمعي بر کنش تبليغي در حال تغيير است.
وي خاطر نشان کرد: هدف از تشکيل چنين مجالسي، ايجاد سرمايه اجتماعي، حفظ و تثبيت اين سرمايه و تبديل سرمايه‌هاي اقتصادي به سرمايه اجتماعي است.
کرمي درباره تغيير کارکرد‌هاي اين مجالس گفت کارکرد‌هاي ديني و آموزشي اين مجالس رو به تقليل است و در آخر با طرح چند سوال پيمايشي و پژوهشي به شرح ذيل به سخنان خود پايان داد.
1. آيا زنان، مبلغان زن را بر مبلغان مرد ترجيح مي‌دهند؟
2. ميان استقبال زنان از مجالس ديني و سطح تحصيلات و اشتغال آنان چه رابطه‌اي وجود دارد؟
3. ميزان تأثير فراغت زنان در استقبال از مجالس زنانه چقدر است؟
4. ميان استقبال زنان از اين مجالس، با ميزان رضايت‌مندي از زندگي زناشوئي چه رابطه‌اي وجود دارد؟
5. تيپ سنتي زنان استقبال کننده از مجالس چيست؟
6. ميزان حضور مبلغان مرد و زن در مجالس زنانه چه نسبتي دارد؟
7. تفاوت کنش‌هاي مردان و زنان در جلسات تبليغي چيست؟
8. گونه‌شناسي اجراي مجالس ديني زنان چه تغييراتي را تجربه مي‌کند؟
در ادامه جلسه سرکار خانم علاسوند، با ارائه بحث در سه محور مجالس زنان، زنان مبلغ و زنان مخاطب؛ تأکيد کرد: يکي از مشکلات تبليغ زنان را عدم شناخت و تجربه مشافهي و مباشري سياستگذاران از اين جلسات دانست. وي با بيان اينکه يکي از ويژگي‌ها مهم مجالس زنانه و مخاطبان آن عنصر عاطفه است تأکيد کرد اين ويژگي تأمين‌کننده نياز‌هاي عاطفي و جذب زنان به اين مجالس شده است.
علاسوند با اشاره به اخلاق ارتباطي زنان و تشکيل شبکه‌هاي بزرگ پشتيبان بواسطه اين مجالس گفت؛ اين شبکه‌ها سرمايه اجتماعي ما در حفظ فرهنگ ديني هستند و خاطر نشان کرد: تشکيل اين گروه‌هاي دوستي بزرگ به خاطر بوجود آوردن احساسات مشترک بين مخاطبان از خود باختگي‌هاي فرهنگي جلوگيري مي‌کند. وي در ادامه يکي از شاخصه‌هاي جذابيت اين مجالس را دوري از فضاي رسانه‌اي برشمرد.
