پژوهشکده زنان دانشگاه الزهراء (س) اولين مرکز علمي – پژوهشي است که با موافقت قطعي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري تأسيس شده و به منظور ساماندهي تحقيقات پيرامون مسائل زنان و ارائه راهبردهاي اجرايي در خصوص مسائل و مشکلات آنان به مسئولان در تاريخ 1/2/77 شروع به کار کرده است.
گروه هاي تحقيقاتي مصوب در پژوهشکده شامل چهار گروه پژوهشي است که عبارتند از: گروه علوم اجتماعي و توسعه، گروه خانواده درماني، گروه روانشناسي و علوم تربيتي، و گروه زيست پزشکي.
اهداف:
تبيين وضعيت مطلوب زنان با توجه به ارزش‌هاي اسلامي از طريق بهره‌گيري از نتايج تحقيقات و پژوهش‌هاي بنيادي و کاربردي، شناخت وضعيت موجود زنان در زمينههاي گوناگون و ارائه راهکارهاي اصولي و عملي در جهت رفع موانع و تنگناها و فراهم آوردن زمينه مناسب جهت ارتقاء جايگاه زن در جامعه. همچنين بررسي مسائل زيست پزشکي خاص زنان نيز مورد نظر است.
وظايف و برنامه ها:
• انجام پروژه هاي بنيادي، کاربردي و توسعه اي پيرامون مسائل زنان بر اساس موازين نظري و فقهي اسلام و نقد و بررسي ديدگاه‌‌هاي غير اسلامي.
• بررسي وضعيت و مسائل زنان در زمينه هاي مختلف و انتشار گزارش و ارائه پيشنهادات کاربردي به مراکز ذي‌ربط.
• ايجاد بانک اطلاعاتي و گردآوري مدارک، مأخذ و اسناد داخلي و خارجي براي مطالعه و تحقيق گسترده در زمينه اهداف پژوهشکده.
• تدوين و تأليف کتب، ترجمه متون و آثار و نشريات علمي و پژوهشي متناسب با اهداف پژوهشکده.
• تأسيس دوره تحصيلات تکميلي و پژوهشي مطالعات زنان و تلاش در راستاي ايجاد رشته‌هاي تحصيلي در اين زمينه، تربيت محققان و پژوهشگران و فراهم آوردن امکانات آموزشي و پژوهشي براي علاقمندان به فعاليت در چارچوب اهداف پژوهشکده.
• ارتباط و همکاري با مراکز و مؤسسات تحقيقات داخلي و خارجي و صاحب‌نظران، محققان و ترغيب آنها به انجام تحقيقات در چارچوب اهداف پژوهشکده.
• تلاش در جهت حمايت از صاحب نظران و محققان و هدايت رساله ها و پايان نامه ها و تحقيقات در جهت نياز ها و اولويت هاي تحقيقاتي زنان.
• برگزاري کنگره‌ها، سمينارها، و کارگاههاي آموزشي در سطوح ملي و بينالمللي در زمينه مسائل زنان.
• همکاري با مراکز اجرايي و سياستگذاري کشور به منظور اجراي طرح هاي مورد نياز اين مراکز و هماهنگي در جهت تعيين اولويت‌هاي پژوهشي پژوهشکده.
همايش هاي برگزار شده :
همايش «اعتياد و خانواده » در تاريخ 7 تيرماه 78 با همکاري ستاد مبارزه با مواد مخدر رياست جمهوري.
• همايش «زن در يافته هاي نوين پژوهشي» در تاريخ آذر ماه 78.
• همايش «اعتبارات خرد و زنان روستايي » در تاريخ 29 و 30 آبان ماه 79 با همکاري جهاد سازندگي و بانک کشاورزي.
• همکاري در همايش «چالش ها و چشم اندازهاي توسعه ايران» برگزار شده از سوي مؤسسه عالي آموزش و پرورش مديريت و برنامه‌‌ريزي در اسفند81.
عناوين طرح هاي پژوهشي خاتمه يافته و در دست انجام در پژوهشکده زنان:
طرح هاي پژوهشي خاتمه يافته:
1. بررسي و شناسايي علل خشونت نسبت به زنان درخانواده هاي تهراني
2. ميزان سازي و هنجاريابي مقياس سنجش بخشودگي در خانواده ها براي خانواده هاي ايراني
3. بررسي همدلي مادران با دختران و رابطه آن با اختلالات رفتاري دختران
4. بررسي مقايسه اي مشارکت سياسي دانشجويان دختر و پسر در تهران
5. بررسي درباره ارث زنان از ديدگاه اسلام و قوانين ايران
6. بررسي کيفي – کمي عملکرد خانواده معتادان جوان
7. بررسي تغيير نگرش مذهبي در دختران دبيرستاني
8. بررسي و مقايسه پيامدهاي رواني ، اجتماعي و اقتصادي طلاق بر مردان و زنان مطلقه
9 مقايسه و ارتباط سلامت رواني فرزندان و مادراني که حضانت فرزندشان از آنها سلب شده است.
10. بررسي پيامدهاي مهاجرت انفرادي مردان بر کارکرد همسران آنها در نواحي روستايي
11.ايجاد و تجهيز کتابخانه و در پژوهشکده زنان دانشگاه الزهرا (س)
12. بررسي عوامل تهديد کننده سلامت رواني زنان دانشگاهي و رابطه آن با رضايت از زندگي
13. مقايسه همدلي نوجوانان بزهکار ، ناسازگار و عادي دختر با مادران
14. بررسي شيوه تدريس گروهي حل مسئله در تدريس ژيمناستيک تخصصي دانشجويان دختر
15. مطالعه و بررسي مقدماتي طرح واره هاي نقش جنسيتي به منظور هنجاريابي مقدماتي پرسشنامه نقش جنسيتي بم و تدوين پرسشنامه نقش جنسيتي بر اساس معيارهاي فرهنگي ايران
16. بررسي عوامل مؤثر بر انگيزش دختران روستايي شهرستان کرمانشاه جهت مشارکت در فعاليتهاي کشاورزي
17. بررسي ميزان موفقيت فعاليتهاي فوق برنامه در ايجاد مهارت‌‌هاي مورد نياز مشاغل و اعتماد به نفس در دانشجويان دانشگاه الزهراء»
18. سيماي سياسي اجتماعي زن در شاهنامه فردوسي
19. مقايسه ميزان تراکم توده استخواني در سه ناحيه کمري گردن استخوان ران و استخوانهاي ساعد در سه گروه زنان فعال در رشته هاي ورزشي بدون تحمل وزن (شنا)و ساير رشته هاي ورزشي با تحمل وزن زنان غير فعال.
20- .بررسي نقش مديريتي دانشجويان دانشگاه الزهرا (س)در کاهش ضايعات کاغذ و ارائه راهکارهاي مناسب
21. بررسي رابطه مديريت زمان و استرس در زنان شاغل (کارمند ) دانشگاه الزهرا(س)
22. مطالعه و برنامه ريزي بر روي اوقات فراغت زنان در شهر تهران
23. بررسي مقدماتي ارتباط ميان ميزان افسردگي طرحواره هاي نقش جنسيتي و رفتار جنسي در دو گروه از دانشجويان متاهل
24.تاثير موسيقي در سطح عملکرد ورزشي دانشجويان غير ورزشکار دانشگاه الزهرا(س)
25. نظر سنجي و نياز سنجي از فوق برنامه دانشگاه هاي دولتي تهران از دانشجويان دختر
26. تخليص آستاگزانتين از مخمر فافيا به منظور بررسي اثرات اين ماده بر روي سرطان سينه
فهرست طرح هاي پژوهشي در دست انجام :
1. بررسي آسيب شناسي شخصيتي و روانشناختي دانشجويان دختر سال اول و آخر رشته روانشناسي در مقايسه با ساير دانشجويان رشته هاي دانشگاه الزهرا (س)
2. مقايسه ميزان تراکم توده استخواني در سه ناحيه کمري گردن استخوان ران و استخوانهاي ساعد در سه گروه زنان فعال در رشته هاي ورزشي بدون تحمل وزن (شنا)و ساير رشته هاي ورزشي با تحمل وزن زنان غير فعال.
3. .بررسي ميزان موفقيت طرح مشارکت دانشجويان در اداره امور فعاليتهاي فوق برنامه در ايجاد پاره اي مهارت هاي مورد نياز مشاغل و اعتماد به نفس در دانشجويان مجري
4. .بررسي ويژگي هاي خانوادگي ، اجتماعي و رواني زنان مجرم زندانهاي ايران
5. .بررسي نقش مديريتي دانشجويان دانشگاه الزهرا (س)در کاهش ضايعات کاغذ و ارائه راهکارهاي مناسب
6.بررسي نقش نشريات زنان بر کليشه هاي جنسيتي در ايران
7. رومان نويسان زن در ايران و کشورهاي عربي (سيمين دانشور و غادة السمان)
8. سيماي سياسي اجتماعي زن در شعر داستاني کلاسيک فارسي ( شاهنامه فردوسي، خمسه نظامي، مثنوي معنوي)
9. بررسي رابطه مديريت زمان و استرس در زنان شاغل (کارمند ) دانشگاه الزهرا(س)
10. مطالعه و برنامه ريزي بر روي اوقات فراغت زنان در شهر تهران
11. بررسي مقدماتي ارتباط ميان ميزان افسردگي طرحواره هاي نقش جنسيتي و رفتار جنسي در دو گروه از دانشجويان متاهل
تاثير موسيقي در سطح عملکرد ورزشي دانشجويان غير ورزشکار دانشگاه الزهرا(س)
13. نظر سنجي و نياز سنجي از فوق برنامه دانشگاه هاي دولتي تهران از دانشجويان دختر
14. بررسي انگيزه دختران جوان براي داشتن رابطه قبل از ازدواج
15.بررسي گسترة حمايت قانون از نهاد خانواده
17. تخليص آستاگزانتين از مخمر فافيا به منظور بررسي اثرات اين ماده بر روي سرطان سينه
فهرست طرح هاي پژوهشي مشترک با ساير مراکز:
1. بانک اطلاعاتي پايان نامه هاي دانشگاهي در باره زنان و خانواده ( رشته هاي علوم انساني و هنر ) مشترک با مؤسسه عالي آموزش و پژوهش مديريت و برنامه ربزي
2. تعيين چالشها و راهبرد هاي توانمند سازي تعاوني هاي زنان ايران مشترک با وزارت تعاون.
انتشارات پژوهشکده:
- نشريه « مطالعات زنان »
- انتشارمجله شماره اول نشريه در بهار 82
- انتشارمجله شماره دوم درپائيز 82
- انتشارمجله شماره سوم زمستان 82
- انتشارمجله شماره چهارم بهار83
- انتشارمجله شماره پنج پاييز 83
- انتشار مجله شماره شش زمستان 83
- انتشار مجله شماره هفت زمستان 84
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره1
- تجلي نور در شعر پروين
- بررسي رابطه بين سلامت روان، منبع کنترل و شيوه مقابله اي دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه شهر تهران
- بررسي ساختار اشتغال صنعتي زنان در ايران با استفاده از تکنيک داده – ستانده جهت ارائه راهکار هايي براي ايجاد شغل براي زنان
- اجتهاد و مرجعيت زنان از منظر دين
- نظريات اجتماعي فمينيستي کلاسيک
- بررسي عوامل درون سازماني بر ارزيابي از وضعيت شغلي زنان( بخش غير دولتي)
- بررسي ارتباط بين حافظه ي معنايي و خلاقيت در دو گروه از دانش آموزان دختر تيز هوش و عادي: رويکرد نوروپسيکولوژيک
- خشونت در خانواده
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره2
-آيا مي توان بين کار زن در خانه و کار بيرون آشتي برقرار کرد؟( دکتر غلام عباس توسلي)
- بررسي ساختار توزيع قدرت در خانواده( دکتر محمد صادق مهدوي- حبيب صبوري خرمشاهي)
- آموزش و جنسيت در ايران( امالبنين چابکي)
- بررسي توصيفي خشونت خانگي عليه زنان در شهر اروميه( دکتر مرضيه عارفي)
- بررسي علل و عوامل مدرسه گريزي دانش آموزان دختر دبيرستان هاي شهر تهران ( دکتر سوسن سيف – مهر انگيز
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره3
- مشارکت ساسي زنان و عوامل اجتماعي مؤثر بر آن ( دکتر مجيد موحد)
- بررسي رابطه همدلي مادران و دختران دانش آموز دبيرستاني و اختلالات رفتاري دختران شهر تهران(دکتر زهرا درويزه)
- بررسي کيفي – کمي عملکرد خانواده ي معتادان جوان
- بررسي عوامل فشار آفرين شغلي و تعيين عوامل پيش بيني کننده ي رضايت شغلي اعضاي هيئت علمي دانشگاه الزهرا(س)(دکتر زهره خسروي)
- پي آمد هاي طلاق در گذار از مراحل آن ( دکتر مهناز اخوان تفتي)
- فمينيسم محض: بازخواني مفاهيم به سبک فمينيستي( افسانه کمالي)
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره4 :
- تأثير تصورات و تعاريف مشابه زوجين در رضايت از زندگي زناشوئي از ديدگاه زنان(دکتر مرتضا منادي)
- فمينيسم و سياست(دکتر محبوبه پاک نيا)
- عوامل مؤثر بر انگيزش دختران روستايي کرمانشاه براي مشارکت در فعاليتهاي کشاورزي(دکتر حسين شعبانعلي فمي)
- دلفاي کيفي: ابزار پژوهش در علوم اجتماعي(دکتر باقر ساروخاني)
- بررسي رابطه بين ميزان رضايت زناشوئي والدين و بروز اختلالات رفتاري دختران(دکتر محمد باقر کجباف)
- پي‌آمد مهاجرت انفرادي مردان بر کارکرد زنان در مناطق روستايي(دکتر فضيله خاني)
- توسعه، برابري و جنسيت: جايگاه ايران در بين کشورهاي جهان(دکتر سوسن باستاني)
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره5
- مقايسهي نقش شغلي زنان و مردان متخصص ( دکتر اعظم راودراد)
- علل ترس از موفقيت در زنان شاغل( دکتر محمد حسين متقي)
- پژوهش کيفي به کمک اينتر نت ( دکتر سعيد رضايي شريق آبادي)
- بررسي و مقايسهي پايگاه هاي هويت ( دکتر حسين اسکندري)
- بررسي ميزان اضطراب رقابتي دانشجويان دختر در مسابقات قهرماني ( مريم صدارتي)
- بررسي مشکلات ناشي از همزماني نقشهاي خانگي و اجتماعي ( دکتر سوده مقصودي)
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره5 :
- مقايسه نقش شغلي زنان و مردان متخصص( دکتر اعظم راودراد)
- علل ترس از موفقيت در زنان شاغل( دکتر محمد حسين متقي)
- پژوهش کيفي به کمک اينترنت: روش ها و چالش ها( دکتر سعيد رضايي شريف آبادي)
- بررسي و مقايسه ي پايگاه هاي هويت( دکتر حسين اسکندري)
- بررسي ميزان اضطراب رقابتي دانش جويان دختر در مسابقات قهرماني(مريم صدارتي)
- بررسي مشکلات ناشي از هم زماني نقش هاي خانه گي و اجتماعي( دکتر سوده مقصودي )
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره6 :
- بررسي تأثير برخي عوامل اجتماعي و فرهنگي بر نابرابري جنسيتي در خانواده‌هاي شهر کرمان و روستاهاي پيرامون آن (دکتر حبيب احمدي)
- چندگانه‌گي پايگاه اجتماعي – اقتصادي زنان و بيماريهاي رواني (دکتر فريبا سيدان)
- سقط درماني و آسيب‌شناسي اجتماعي آن (دکتر فريبا حاجي غلي)
- بررسي رابطه‌ي همسرآزاري با تمايل به افکار خودکشي و آسيب‌رساني به همسر در زنان شهر تهران (دکتر زهره خسروي)
• بررسي طرح‌واره‌هاي نقش جنسيتي و کليشه‌هاي فرهنگي در دانشجويان دختر(دکتر اکرم خمسه)
عناوين مقالات چاپ شده در نشريه مطالعات زنان شماره7 :
• جهاني شدن و تغيير هويت اجتماعي زنان بررسي موردي در دو شهر شيراز و استهبان( دکتر علي اصغر مقدس)
• بررسي تصوير سازي نقش جنسيت در آگهي هاي بازرگاني سيماي جمهوري اسلامي ايران( دکتر منيژه حقيقي نسب)
• بررسي رابطه احساس نابرابري جنسيتي و انگيزه تحرک اجتماعي در دختران دانش جو ( جليل دهنوي)
• وضعيت زنان در اشتغال و مديريت – مطالعه موردي ( دکتر احمد جعفر نژاد)
• جنبش زنان ايران؛ از ايستايي تا پويايي( دکتر مجتبا عطار زاده)
• بررسي ميزان اثربخشي آموزش مهارت هاي زنده گي بر دختران نوجوان مناطق محروم کشور در اردوهاي تابستاني( دکتر فريده حميدي)
عناوين کتاب هاي چاپ شده در پژوهشکده زنان:
• مجموعه مقالات همايش « اعتياد درخانواده»
• مجموعه مقالات همايش«زن در يافته هاي نوين پژوهشي »
• مجموعه مقالات همايش« اعتبارات خرد زنان روستائي »
• فهرست وچکيده پايان نامه هاي دانشگاه الزهراء درباره زنان و خانواده (1380-1347)
• خانواده درماني کاربردي- نگرش سيستمي در درمان خانواده
خانواده درماني واژه‌اي است که به روش هاي کار با خانواده هاي داراي مشکلات زيستي، رواني و اجتماعي اطلاق مي شود. خانواده درماني به ويژه در جوامعي که فرهنگي خانواده - محور دارند( مانند ايران) مي تواند کاربرد وسيعي داشته باشد. همچنين وضعيت جامعه ايران به عنوان جامعه اي که فرايند گذار را تجربه مي کند و در آن، نقش ها در حال دگرگوني هستند، توجه جدي به خانواده درماني را ضروري مي سازد.
هدف کتاب خانواده درماني کاربردي آشنا نمودن دانشجويان رشته هاي روان شناسي و مشاوره و نيز دستياران روان پزشکي با مباني نظري و تکنيک هاي مختلف خانواده درماني با رويکرد سيستمي است.
• آموزش قبل از ازدواج
هدف اين کتاب بررسي نقش عوامل بالقوه‌اي است که مي تواند پيوند بين زوج ها را در ازدواجي پايدار تحکيم بخشد.منطق اصلي کتاب، بر پايه پيشگيري است و هدف، آن است که زوج ها با رضايت مندي زندگي مشترک خود را آغاز کنند و عملکرد هاي مثبت خود را افزايش دهند. در آموزش قبل از ازدواج، زوج ها وارد فرآيند آموزش مهارت ها و شکل‌گيري انديشه هايي مي شوند که روابط بهنجار بعدي آن ها را قوت مي بخشد.
در اين کتاب مباني و اصول علمي آموزش قبل از ازدواج به بهترين وجهي تشريح شده است و مطالب به نحوي ارائه شده است که هم به عنوان کتاب درسي در رشته هايي مانند مطالعاتخانواده و مشاوره مي تواند مفيد واقع شود و هم به عنوان چارچوب عملي و الگوي کار در مراکز مشاوره جهت آموزش زوج هاي جوان قبل از ازدواج، کاربرد داشته باشد.
• نقش تغذيه در سلامت خانواده و مکانيسم کنترل بروز بيماريها
مباحثي پيرامون عوامل پديد اورنده ” استرس اکسيداتيو “ ( شوکهاي حاصل از گونه هاي اکسيژن) و محل بروز اين پديده در سلول را مطرح مي کند. همچنين بيماريهاي ناشي از تغييرات درون سلولي حاصل از ” استرس اکسيداتيو “ معرفي مي شوند. بعلاوه مکانيسم‌هاي دفاعي بدن که بصورت آنزيمي و غير آنزيمي صورت مي گيرند و عوامل افزايش دهنده مقاومت بدن و راههاي مقابله با بروز ” استرس اکسيداتيو “ و نقش عناصر و مواد معدني در پيدايش اين پديده نيز مورد بررسي قرار خواهد گرفت.
• تحليلي بر جنسيت و فناوري اطلاعات در کشورهاي در حال توسعه
اين کتاب حاصل پژوهش دو نفر از کارشناسان برجسته بينالمللي است که با نگاهي فراگير و فناوري اطلاعات يکي از فناوري‌هاي برتر است که همه زمينههاي زندگي بشر در کشورهاي مختلف را تحت تأثير قرار داده است. از ديدگاه کارشناسان توسعه يکي از راهبردهاي توانمندسازي زنان، بهبود دسترسي و استفاده آنها از فناوري‌هاي اطلاعاتي است که سبب مي‌گردد شکاف ديجيتالي و اطلاعاتي بين اين قشر و ساير اقشار جامعه کاهش يابد.
از اين ديدگاه برخورداري از مزاياي فناوري اطلاعات به زنان کمک مي‌کند تا حضور مؤثرتري در عرصه‌هاي گوناگون اقتصادي، اجتماعي و سياسي داشته و ضمن ارتقاء توانمندي‌هاي خويش، جامعه را از خدمات مفيد و مناسب خود بهره‌مند سازند.
به هر حال کتاب حاضر حاوي مجموعه‌اي از بحث‌هاي کارشناسي در زمينه جنسيت و فناوري اطلاعات است و مي‌تواند مورد استفاده کارشناسان توسعه در رده‌هاي گوناگون سازماني و اجرايي و همچنين اساتيد، دانشجويان، دانش پژوهان و محققان قرار گيرد.
نظام‌مند موضوع جنسيت و فناوري اطلاعات در کشورهاي در حال توسعه را مورد بررسي قرار داده‌اند.
• گستره حمايت قانون از نهاد خانواده ( حدود صلاحيت دادگاه از نهاد خانواده)
اين کتاب به موضوعات سيزده گانه زير مي پردازد: 1- نکاح موقت و دايم 2- طلاق و فسخ نکاح و بذل مدت و انقضاي مدت 3- مهريه 4- جهيزيه 5- اجرت المثل و نحله ايام زوجيت 6- نفقه معوقه و جاريه زوجه و اقرباي واجب النفقه 7- حضانت و ملاقات اطفال 8- نسبت 9- نشوز و تمکين 10- نصب قيم و ناظر و ضم امين و عزل آنها 11- حکم رشد 12- ازدواج مجدد 13- شرايط ضمن عقد. در ضمن کتاب علاوه بر بحث نظري پيرامون هر يک از موارد فوق، به نمونه هاي عملي و کاربردي برخي از مباحث به کيفيت مطروحه و مهمول در محاکم خانواده پرداخته شده است.
لينک پژوهشکده:http://www.alzahra.ac.ir/persian/faculty/WRes1.htm
