در اين همايش حسن روحاني، رئيس مرکز تحقيقات استراتژيک ابتداي جلسه در اهميت خانواده در اسلام و قانون اساسي و نقش آن در توليد سرمايه اجتماعي سخنراني کرد.
چالش‌هاي خانواده ايراني
در ادامه دکتر تقي آزادارمکي، استاد جامعه‌شناسي دانشگاه تهران گفت: يکي از مشکلات خانواده ايراني چالشي بودن آن است؛ آن چيزي که در اين خانواده مناقشه مي‌سازد نسل است.او با اشاره به اينکه با جمع‌بندي آنچه امروز داريم مي‌توانيم آينده را پيش‌بيني کنيم، گفت: براي مردم ايران زندگي مهم شده است، ارزش‌هاي طبقه متوسط ارزش‌هاي مهمي است، 80درصد مردم ايران خصوصاً در نسل دوم و سوم به فرزند کمتر فکر مي‌کنند درحالي که اين همان جامعه‌اي است که 8تا9 فرزند در يک اتاق کوچک زندگي مي‌کردند.
آزادارمکي، با اشاره به اينکه جامعه ايراني شامل پيران، ميانسالان و جوانان است، گفت: درحال حاضر خانواده ايراني با کارگزاري ميانسالان زندگي مي‌کند؛ ميانسالان هستند که غصه پيران را مي‌خورند و از جوانان مراقبت مي‌کنند. 20سال ديگر ميانسالان پير مي‌شوند، آنها تجربه تلخي از ميانسالي‌شان دارند و برنامه‌اي هم براي کهنسالي‌شان وجود ندارد. در واقع نسل مياني ايران امروزه به راحتي دوره‌گذار خود را به کهنسالي طي نمي‌کند.
زن اجتماعي با نگرش ديني
مرتضي طلايي، رئيس کميسيون فرهنگي اجتماعي شوراي اسلامي شهر تهران در اين همايش با اشاره به اينکه با تغييراتي که پيش‌روست راهي که طي مي‌شود به ترکستان مي‌رود، گفت: بعد از انقلاب صنعتي در دنيا زن تبديل به نيروي کار ارزان شد و وقتي که در ايران زن وارد عرصه اجتماعي شد ما نتوانستيم زن اجتماعي را با نگرش ديني خود تعريف کنيم. مشکل ما اين بود که زن را وارد اجتماع کرديم اما نتوانستيم جايگاه زن را در خانواده با آن تطبيق بدهيم و جدا شدن زن از خانواده منشأ اوليه بروز بسياري از حوادث بود.
او تأکيد کرد: منظور اين نيست که زن نبايد در عرصه اجتماعي فعاليت داشته باشد بلکه ما معتقديم زن بايد در جامعه حضور فعال داشته باشد اما مشروط به اينکه تعريف دقيقي از حضور در عرصه خانواده نيز ارائه شود و فعاليت اجتماعي منجر به اين نشود که از کانون خانواده دور بماند.
کاهش باروري به سبک ايراني
شهلا کاظمي‌پور، استاد جمعيت‌شناسي دانشگاه گفت: اگر در جامعه ايراني تحولات جمعيت‌شناسانه بوده، کاملا خودجوش بوده است. ايران دومين کشور آسيايي است که سريع‌ترين کاهش باروري را داشته است. کاظمي‌پور افزود: ميزان باروري زنان ايراني در گروه‌هاي مختلف سني حتي از کشورهاي توسعه يافته نيز پايين‌تر است.
در سناريوي جمعيتي ايران در مدل حد پايين جمعيت ايران که در سال1385، 70ميليون نفر بوده است در سال1430، 85ميليون نفر مي‌شود که از سال1410 روند منفي دارد. باسوادي و آموزش، بالا رفتن سن ازدواج، کاهش ازدواج خويشاوندي، کاهش هم‌سکنايي با خانواده و حرکت به سوي خانواده هسته‌اي از عواملي است که سبب رشد منفي جمعيت مي‌شود.
بايد توجه کرد که سياست‌هاي تنظيم خانواده تنها مربوط به جلوگيري از باروري نمي‌شود بلکه فاصله‌گذاري بين فرزندان، جلوگيري از تولد فرزند ناخواسته، جلوگيري از باروري زنان در سنين پرخطر، جلوگيري از بيماري‌هاي ژنتيک و جلوگيري از ميزان ابتلاي مادر و کودک به سوء تغذيه از گستره‌هاي تنظيم خانواده است.
