ه و روان (5) ازدواج
پديد آورنده: مجتبي حيدري
انتشارات پژوهشکده باقرالعلوم (ع)
کتاب حاضر جلد پنجم از مجموعه راه و روانمي باشد که پيرامونموضوع ازدواج، اهداف، فوايد و ضرورت آن با طرح سي و سه پرسش و پاسخ به بحث و بررسي نشسته است.
« يکي از خصايص و نيازهاي طبيعي انسان، انس و مودت و الفت است،به تنهايي زندگي کردن بسيار دشوار و دردناک مي باشد. هر انساني، به شخص ديگري نياز دارد که مهربان، غمخوار و راز نگه دار باشد تا با او انس بگيرد و درد دل کند و رازهايش را در ميان بگذارد و از دلجويي ها و غمخواري هايش بهره مند گردد و بدين وسيله، آسودگي و آرامش خاطر پيدا کند. انسان به دوست مخلص و مطمئني نياز دارد که مودت هاي خالصانه اش را نثار او کند و در مقابل، او نيز از ايثار محبت نسبت به وي دريغ نورزد...»
نگارنده از اهداف و فوايد ازدواج، انس و آرامش، حفظ عفت و مصونيت از گناه و آرامش و تعادل اعصاب، کسب استقلال، توليد و تکثير نسل، سلامت و امنيت اجتماعي، بر شمرده است: ازدواج و تأسيس کانون خانواده براي سلامت و امنيت و سعادت اجتماع نيز سودمند است اگر بنياد خانواده ها مستحکم باشد و جوانان به موقع ازدواج کنند و به کانون گرم خانواده دلبسته باشند به طور محسوس از فسادها و بي بند و باري ها، جنايت ها و نا امني ها، تجاوزها، اعتيادها و... کاسته خواهد شد.
نويسنده در ادامه به اين پرسش ها پاسخ مي دهد: آيا ازدواج براي همه افراد يک امر ضروري است؟ چه شرايطي لازم است قبل از اقدام به ازدواج در فرد ايجاد شده باشد؟ آيا ازدواج در دوره دبيرستان صحيح است يا نه ؟ تحصيل يا ازدواج کدام مقدم است؟ و... نويسنده در خصوص تقدم تحصيل يا ازدواج به اين نکته اشاره مي کند که اصل و پايه زندگي همه ما بايد کسب تقوا، پرهيزگاري و حفظ پاکدامني باشد. وي در ادامه مي نويسد: اگر انسان در موقعيتي قرار گيرد که از سويي دستيابي به موفقيت هاي بالاتر متوقف بر ادامه تحصيل باشد و از سوي ديگر، فشار غرائز او را به سوي گناه مي کشاند (به گونه اي که نتوان در کنار ازدواج به تحصيل ادامه داد)، لازم است انسان ازدواج را بر هر امر ديگري مقدم سازد. مطمئناً خداوند بزرگ نيت و قصد افراد را مي داند و باز ماندن از تحصيل را از راه هاي ديگر جبران خواهد کرد...
پرسش هايي که در ادامه مطرح شده اند عبارتند از: اشکالات ازدواج فاميلي، سن مناسب ازدواج و طرح دو مسئله که از سوي دانش آموزان مطرح شده است يکي از دانش آموزان پرسيده است: عاشق دختري شده ام، مي خواهم با او ازدواج کنم اما شرايط ازدواج را ندارم چه راهکاري وجود دارد؟و نيز پرسشي در اين خصوص که به شدت نياز به ازدواج دارم اما والدينم مخالفند چه بايد کرد؟ و...
در قسمتي از اين نوشتار نگارنده توصيه مي کند که از اعمالي که علاقه مند شدن به فردي از جنس مخالف را در پي دارد، اجتناب کنيد. کسي که زمينه ازدواج براي او فراهم نيست بايد خود را از وقوع در اين وضعيت حفظ کند تا از فرو افتادن در گناه و نيز تحمل فشار روحي-رواني و بسياري از پيامدهاي ديگر برکنار بماند.
در ادامه نيز به روش هاي همسر يابي اشاره گرديده و در اين زمينه نکات و موضوعاتينيز مطرح شده است نظير: وساطت افراد خانواده، بستگان و به خصوص والدين، وساطت مراکز مشاوره، خواستگاري مستقيم، همسريابي از طريق اينترنت.
به نقل از کتاب حاضر، متداولترين روش در فرهنگ ملي و ديني ما، همين روش شناسايي به واسطه افراد خانواده و يا فاميل و بستگان است. افراد خانواده اغلب به دليل شناختي که از فرزند خود و روحيات، عقايد و خواسته هاي وي دارند بهتر مي توانند فرد مناسبي را معرفي نمايند...
در دنباله ي اين بحث پرسش ديگري که مطرح شده است اين است که اصولاً چرا مرد بايد به خواستگاري برود؟ و نيز اين مسئله که استخاره براي پاسخ مثبت يا منفي در امر خواستگاري و ازدواج صحيح است يا نه؟ هم چنين توکل به خدا در انتخاب همسر به چه معناست و معيارهاي انتخاب همسر کدامند؟.
تدين، برخورداري از اخلاق نيک، شرافت و اصالت خانوادگي، عقل و خردمندي، هم‌کفو بودن و تناسب، از معيارهاي انتخاب همسر، در اين مجموعه ذکر شده است: مهمترين معيار در انتخاب همسر تدين است. انسان بي دين در حقيقت مرده متحرک است و کسي که پاي بند به دين نباشد هيچ تضميني وجود ندارد که پاي بند به رعايت حقوق همسر و زندگي مشترک باشد. انسان متدين هرگز نمي تواند با همسر بي دين کنار بيايد و با هم زندگي سعادتمندانه اي داشته باشند.
از مسائل مطرح شده ديگر در دنباله نوشتار حاضر اين است که در انتخاب همسر دين داري و اخلاق مهمتر است يا زيبايي و اينکه آيا با فرد مورد علاقه اي که معيارهاي لازم را ندارد مي توان ازدواج کرد به اين اميد که در آينده اصلاح شود؟ و نيز اين پرسش که ازدواج شخص تحصيلکرده با کسي که تحصيلات پاييني دارد چگونه است؟
نگارنده معتقد است مهمترين شرط گزينش همسر همتايي و هم کفو بودن است به هر ميزان که زن و شوهر هم کفو هم باشند يعني در ويژگي هاي مختلف شخصيتي و امکانات زندگي هماهنگ باشند، امکان سازش بيشتري خواهند داشت.
پرسش ديگر اينکه: آيا علاقه مند شدن به دختري که در شهر خودمان نيست ( به منظور ازدواج) اشکال دارد؟ و نيز اينکه، در ازدواج از چه راههايي جهت کسب اطلاعات در مورد فرد مورد نظر، تحقيق کنيم؟ هم چنين طرح اين سؤال که در برگزاري جلسه گفت و گوي خواستگاري چه نکاتي را رعايت کنيم در ادامه مباحث پيشين بررسي و تبيين شده است.
تحقيق از خانواده و چگونگي روابط خانوادگي و فاميلي، تحقيق و پرس و جو از نزديکان و دوستان صميمي در محل سکونت، گفت و گوي مستقيم با يکديگر و ...در نوشتار حاضر از جمله روش هاي تحقيق در ازدواج، مطرح شده است: نکته اي که نويسنده به آن تأکيد دارد اينکه در تحقيق و کسب شناخت از همسر آينده هرگز نبايد به گفت و گوي مستقيم با طرف مقابل اکتفا کرد زيرا معمولاً کشش و جاذبه جنس مخالف مانع از آن مي شود که افراد بتوانند درک صحيحي از يکديگر داشته باشند.
علاوه بر اين در اين گونه ملاقات ها هر يک از طرفين سعي مي کند بهترين تصوير را از خود نشان دهد و نقطه ضعف هايش را پنهان نمايد. به همين جهت بدون آن که نسبت به هم شناخت کافي پيدا کرده باشند زود به نتيجه مي رسند و يکديگر را انتخاب مي کنند.
پرسش هاي ديگري نيز با موضوعات مبتلابهجوانان در امر ازدواج مطرح گرديده و پاسخ داده شده است اينکه: درگفت وگو هاي خواستگاري درباره ي چه مسائلي بايد گفت و گو کرد؟ يا شخصياز مولف پرسيده است: به دختري علاقه مند شده ام و قصد دارم با او ازدواج کنم اما والدينم با آن مخالفند چه کار کنم؟ و يک پرسش کلي که دخترها يا پسرهايي که والدينشان مي خواهند آنان را براي ازدواج با فردي مجبور سازند با خانواده خود چگونه رفتار کنند؟ و نيز طرح اين مسئله که روابط دختر و پسر به انگيزه آشنايي و ازدواج چگونه بايد باشد؟.
در خصوص گفتگو قبل از ازدواج آمده است: بعضي از مسائل و موضوعات، عمومي است و ضرورت دارد جوانان قبل از ازدواج براي آگاهي يافتن از ويژگي هاي جسماني، رواني و اخلاقي يکديگر مطرح کنند و درباره ي آنها به گفت و گو بنشينند. نگارنده، مسائلي را که در اين جلسات مي توان درباره ي آن ها گفت و گو کرد را به چند دسته تقسيم کرده است که عبارتند از صحبت کردن درباره ي خط مشي کلي زندگي آينده، اهداف زندگي، چگونگي رابطه با خانواده و بستگان، خواست ها و انتظارهاي دو طرف از يکديگر، شيوه تربيت فرزندان و نقص هاي جسماني و بيماري هاي مزمن احتمالي ديگر.
به نقل از اثر حاضر، يکي از راه هاي آشنايي دختر و پسر با هم صحبت هاي آنها در جلسه ي خواستگاري است، که اگر در اين گفت و گوهاي کوتاه اما با ارزش، مسائل و نکات ضروري و با اهميت مطرح گردد مي توان از آن به خوبي بهره برد. از آنجا که عقيده ها، آرمان ها، هدف ها و خواسته هاي افراد، گوناگون مي باشد موضوعات قابل طرح در گفت و گوي قبل از مراسم عقد نيز مختلف است. در نتيجه آن چه که در زندگي براي شما اهميت ويژه اي دارد و شما براي آن جايگاه و نقش عمده اي در نظر گرفته ايد را بايد حتماً مطرح کنيد تا نظر طرف مقابلتان را نيز در رابطه با آن بدانيد.
چگونه مي توان ميان دختر و پسر براي تصميم گيري در امر ازدواج ارتباط سالم برقرار کرد؟ پيامدهاي رابطه دوستانه با جنس مخالف چيست؟ آيا دختر و پسر مي توانند جهت آشنايي با هم، قبل از ازدواج و بدون اطلاع والدين دو طرف گفت و گو کنند؟ آيا صحيح است که براي انتخاب صحيح همسر، دختر يا پسر که تصميم به ازدواج با هم دارند مدتي را از طريق عقد موقت با هم محرم شوند تا آشنايي بيشتري با هم پيدا کنند؟ پرسش هايي هستند که در ادامه اين مجموعه مطرح شده اند.
در خصوص پيامدهاي رابطه دوستانه با جنس مخالف، نگارنده مطالبي را طبقه بندي کرده است که مشتمل بر فقدان شناخت درست و واقع بينانه، ايجاد جو بد بيني، آفت تحصيلي، عدم استقبال از تشکيل کانون خانواده، اضطراب، تشويش و احساس نگراني، محروميت از ازدواج پاک مي باشد.
پسران و دختراني که در پي اين روابط آلوده هستند در حقيقت پشت پا به سرنوشت خود زده اند چون به جرم آلودگي به اين روابط، شرايط ازدواج موفقيت آميز و پاک را از دست مي دهند هيچ خانواده اي حاضر نيست براي دختر يا پسر خود همسري برگزيند که پيش تر درگير روابط غير مجاز بوده است.
از ديگر پرسش و پاسخ هاي مطرح شده اين است که: تا چه حد مي توان مطمئن بود که گفتو گوهاي خواستگاري به شناخت کافي از طرف مقابل منجر گردد؟ و پرسشي که از طرف دانش آموز دختري مطرح شده که مي پرسد: پسري به من پيشنهاد ازدواج داده است من نمي دانم چه پاسخي به او بدهم چه کنم؟ و شخص ديگري پرسيده استکه پسري به طور مداوم ازمن مي خواهد که حاضر به ازدواج با او شوم. در حالي که من او را فرد شايسته اي نمي دانم و حاضر به ازدواج با او نيستم. من چه کار کنم و پرسش آخر اينکه چرا برخي از مردان پس از ازدواج با دختر مورد علاقه خود به به تدريج نسبت به او بي علاقه مي شوند؟ : يکي از مهمترين عوامل استحکام خانواده انتخاب صحيح و عاقلانه و به دور از احساسات شديد دوران بلوغ است برخي از پسرها يا دخترها به دليل علاقه مندي قبلي و به دور از انتخاب آگاهانه و بدون در نظر گرفتن معيارهاي لازم با طرف مقابل ازدواج مي کنند در اين وضعيت پس از گذشت مدتي از ازدواج، آنان به اشتباه خود پي مي برند و زمينه هاي بي علاقگي به طرف مقابل بروز مي کند و اشر با رفتارهاي خام و نپخته آنان همراه شود به مشکلات جدي در روابط آنان مي انجامد. کتاب ازدواج از مجموعه راه و روان به شکلي جزيي نگرانه و شفاف مسايل و مشکلات گوناگون جوانان در امر ازدواج را مورد کنکاش و تحليل قرار داده و راهکارهاي مناسبي را براي روبرو شدن با اين موضوع ارائه و پيشنهاد مي کند که مي تواند براي جوانان بسيار راهگشا و مفيد باشد.
