گزارش علمي سفر عراق «دانشگاه کوفه»

گزارش علمي سفر عراق «دانشگاه کوفه»
20/1/90                                                                                                                         
فريبا علاسوند، عضو کادر علمي دفتر مطالعات و تحقيقات زنان، از هشتم الي شانزدهم فروردين سال 90 جهت برگزاري دورة کوتاه مدت مطالعات زنان و خانواده و ايراد سخنراني در مجامع علمي ـ دانشگاهي به کشور عراق سفر کرد. اين سفر بنا به دعوت رايزن فرهنگي جمهوري اسلامي ايران در عراق و درخواست مؤسسة الغري در نجف اشرف صورت گرفت. مؤسسة الغري نهادي علمي‌ـ فرهنگي در حوزة معارف اسلامي است و رسالت آن، ايجاد ارتباط ميان حوزه و دانشگاه است. ارتباط جدّي با دانشگاه کوفه و تأسيس دانشکدة معارف اسلامي دختران با عنوان معهد الزهراء سلام الله عليها از فعاليت‌هاي مهم اين مؤسسه است.
سخنراني در دانشکدة تربيت دانشگاه کوفه، دانشکدة اختصاصي دختران، از برنامه‌هاي سرکار خانم علاسوند بود. در اين نشست که معاونت دانشگاه، اساتيد و جمع زيادي از دانشجويان شرکت داشتند، علاسوند پيرامون موضوع «تربيت و جنس» و محور‌هاي ذيل مباحثي را بيان کرد:
1. آيا ميان جنسيت و تربيت رابطه ايجابي و يا سلبي وجود دارد؟
2. آيا ميان جنسيت و روش‌هاي تربيتي رابطه وجود دارد؟
3. آيا ويژگي‌هاي طبيعي دو جنس در امر تربيت فرصت محسوب مي‌شوند يا تهديد؟
4. آيا ارزش‌هاي اخلاقي برپاية عواطف قرار دارند يا عقلانيت؟ در نتيجه، مردان در اخلاق و تحصيل ملکات موفق‌ترند يا زنان؟
5. ارزش‌هاي مشترک اخلاقي کدامند؟...
معهد الزهراء سلام الله عليها از ديگر مراکز علوم اسلامي وابسته به مؤسسة الغري است. اين معهد داراي درجه دانشگاهي است و فارغ‌التحصيلان آن مي‌توانند در مقاطع بالاتر (فوق‌ ليسانس) دانشکده‌هاي عراق ادامه تحصيل دهند. در اين معهد نيز يک دورة مختصر مطالعات زنان براي سال‌هاي چهارم و پنجم در موضوعات ذيل ارائه گرديد:
1. بيان سير مطالعاتي مباحث زنان به منظور شناسايي جايگاه مباحث و جلوگيري از خلط در تحقيقات و مطالعات، شناسايي ماهيت گزاره‌هاي علمي در مطالعات زنان و رابطة ميان مباحث بنيادي و راهبردي.
2. ارائه يک بحث از نظام توصيفي (جايگاه انساني زن با رويکرد فلسفي و قرآني).
3. ارائه يک بحث از مباني نظام اخلاقي (جايگاه ارزشي زنان ... با نظر به آيات و روايات) و ارائه بحث مختصري پيرامون رابطه جنسيت و ارزش‌ها.
3. ارائه دو بحث از نظام فقهي؛
الف) نظام مديريت در خانواده
ب) نظام روابط در خانواده
از ديگر برنامه‌هاي اين سفر، طرح مباحث اخلاقي با رويکردي کلان بود. بيان شاخص‌هاي کلي حاکم بر اخلاق اسلامي مبتني بر شرح خطبه 183 نهج البلاغه (متقين)؛ بحث از ضرورت نگاه مهارتي به اخلاق اسلامي و بيان مهارت‌هاي زندگي با رويکرد اسلامي از جمله مباحث ساير نشست‌هاي علمي بود.
قابل ذکر است مؤسسة الغري به چاپ و نشر ديدگاه‌هاي اسلامي نيز اهتمام دارد و در اين راستا، مجلة مصور و شکيلي تحت عنوان «البصيرة» منتشر مي‌سازد. مباحث مربوط به زنان و خانواده از موضوعات مهم و مورد توجه در اين نشريه است. اين مجله ضمن انجام يک مصاحبه با فريبا علاسوند، مقاله‌اي از وي را با عنوان «الاسرة، الحداثه و المفاهيم الاسلامية»‌ به چاپ رساند. بنا به گفته علاسوند،حدود 150 صفحه مقالات منتخب از مباحث منتشر در دفتر مطالعات و تحقيقات زنان به زبان عربي در اختيار مؤسسة الغري قرار گرفت تا مورد استفاده علاقه‌مندان در اين کشور قرار گيرد.
بنا به گفته علاسوند گسترش کارهاي علمي ـ فرهنگي در حوزه مطالعات زنان در عراق ضرورت دارد. وي معتقد است به دلايل ذيل اين نوع از فعاليت با اهميت به نظر مي‌رسد:
1. حاکميت سنت‌هاي غلط در ميان مردم عراق حتي در بين قشر تحصيل‌کرده؛
2. شيوع مشکلات رفتاري با جنس زن براساس پست‌انگاري بخصوص خشونت‌هاي خانوادگي؛
3. فاصله رو به تزايد ميان عوام با قشر تحصيل‌کردة زنان؛
4. سطح قابل قبول اطلاعات مذهبي در ميان طلاب زن بخاطر دسترسي به منابع غني اسلامي ـ عربي؛
5. شيعي بودن کشور عراق و هم‌بنياني بخصوص در فقه اسلامي.
فضاي فوق (در سه محور اول) شرايط را براي پذيرش هر فکر اصلاحي هموار مي‌سازد و اگر اين فرصت در اختيار فکر غني اسلامي قرار نگيرد، طبعاً مورد استفاده کشورهاي غربي و جريان‌هاي روشنفکري و فمينيستي در کشورهاي اسلامي قرار خواهد گرفت.