دومين همايش بينالمللي زنان مسلمان انديشمند با موضوع «زن، خانواده و تمدن اسلامي» از سوي ادارهکل امور زنان و خانواده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي از 5 تا 7 ارديبهشتماه با تاکيد بر نقش محوري رسانهها برگزار شد. آنچه ميخوانيد گزارشي از نشستهاي روز اول اين همايش است.
در اين مراسم که مهدي مصطفوي، مشاور رئيسجمهور و رئيس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي، نسرين سلطانخواه، معاون علمي رئيسجمهور، اعظمالسادات فرحي همسر رئيسجمهور، کامران دانشجو، وزير علوم، تحقيقات و فناوري، هادي عزيززاده، معاون مديرکل آيسسکو، محبوبه مباشري، رئيس دانشگاه الزهرا (س) و زنان انديشمند از 37 کشور حضور داشتند، دکتر غلامعلي حدادعادل، رئيس کميسيون فرهنگي مجلس شوراي اسلامي به ايراد سخن پرداخت.
وي در مراسم گشايش اين همايش با اشاره به اينکه خانواده يک نهاد اجتماعي اصلي و مهم با کارکردهاي متعدد و بيبديل است، گفت: اگر اين کارکردها بر اثر تضعيف بنيان خانواده از بين برود، جانشيني براي آن کارکردها نميتوان پيدا کرد. براي شناخت بهتر جايگاه خانواده ميتوانيم نهاد خانواده را با مدرسه مقايسه کنيم، مدرسه عامل و وسيله انتقال علم به نسل آينده است، اما خانواده در مقايسه با مدرسه يک نهادي براي انتقال فرهنگ است. خانواده مسير و مجراي طبيعي انتقال فرهنگ از يک نسل به نسل ديگر بوده و اگر خانواده سست شود، فرهنگ، عقايد، دين، ارزشهاي اخلاقي، سنتها و رسوم نيز سست شده و از ميان ميروند.
رسانه؛ مسوول فرهنگسازي
حداد عادل با بيان اينکه جامعهشناسان، خانواده را به يک هسته سخت تشبيه کردهاند، افزود: محيط خانواده جايگاه اصلي براي تربيت ديني، معنوي و فرهنگي در هر جامعهاي است و خانواده، محکمترين و مقاومترين نهاد اجتماعي است که به سختي ميشکند. در جوامعي که ميان فرهنگ خانواده با فرهنگ حاکم بر جامعه تضاد وجود داشته باشد، افراد ميکوشند فرهنگ مطلوب خود را در محيط خانواده حفظ کرده و آن را از دست ندهند، اگر حکومت، تابع فرهنگي مغاير با فرهنگ خانواده باشد خانواده در برابر فرهنگ مسلط بر جامعه مقاومت کرده و سعي ميکند تا فرهنگ مطلوب خود را از دست نداده و چراغ آن را همواره روشن نگه دارد.
اين نويسنده و استاد دانشگاه با اشاره به ضرورت حفظ فرهنگ در خانواده در مقابل فرهنگهاي متضاد حاکم بر جامعه تصريح کرد: جامعه از طريق رسانه در قبل از پيروزي انقلاب اسلامي فرهنگي متضاد با خانواده داشت که با پيروزي انقلاب فرهنگ درون خانواده محفوظ ماند. قبل از پيروزي انقلاب اسلامي، حکومت با فرهنگ ديني مردم سازگاري نداشت، ولي مردم فرهنگ و عقايد خود را در محيط خانواده حفظ ميکردند.
به گفته وي پيروزي انقلاب اسلامي فرهنگ ايران را يکپارچه کرد و خانواده آنچه درون خود داشت همواره حفظ کرده و چراغ آن را با پيروزي انقلاب روشن نگه داشت تا از آن آتش بزرگي شعلهور شد. در دوران ما، استقلال و استحکام خانواده بهدليل وسعت رسانهها و فناوريها در عرصههاي مختلف تضعيف شده و خانواده قدرت و اهميت گذشته را ندارد. مردم اصطلاح «چهارديواري، اختياري» را براي خانه خود به کار ميبرند، يعني اگر ما درون جامعه اختياري نداشته باشيم، در چهارديواري خانه مختار و آزاديم و ميتوانيم آنجا عقايد خود را حاکم کنيم.
وي تاکيد کرد: در دوران ما در خانوادهها رخنه ايجاد شده و خانوادهها استحکام قبل خود را ندارند که عامل تضعيف آن رسانهها هستند. رسانه عامل حضور نهادهاي بيرون از خانواده خصوصا نهادهاي حاکم بر جامعه درون خانواده است. رسانه و بويژه تلويزيون، نماينده و نمايشگر بيرون خانواده در درون خانوادههاست و حاکميت بيرون خانواده را در درون خانواده اعمال ميکند. در حال حاضر، تلويزيون بهجاي پدر خانواده نشسته و فرزندان آنقدر که پاي صحبت تلويزيون مينشينند، از پدر نميآموزند و پاي صحبت او نمينشينند. تلويزيون و اينترنت، عواملي فرهنگي هستند، اما از خطرات آن نبايد غافل ماند. کودکان آنقدر که با اينترنت در ارتباطند با پدر و مادر و اهالي خانواده ارتباط چنداني ندارند، اگر فرهنگ انتقال يافته از رسانه، هماهنگ با فرهنگ جامعه باشد، حضور آن در خانواده به تحکم مباني خانواده منجر شده و اگر متضاد آن باشد خانواده ويران خواهد شد.
نماينده مجلس شوراي اسلامي با اظهار تاسف از حاکمشدن رسانههاي غربي از طريق اينترنت در خانوادههاي جهان اسلام گفت: رسانههاي غربي با ارزشهاي ضد اسلامي به درون خانوادهها راه پيدا کرده و بنيان خانواده را در معرض خطر قرار دادهاند، اگر رسانه در خدمت خانواده بوده و هماهنگ با فرهنگ آن بخصوص فرهنگ ديني خانواده باشد، از رسانه انواع فايدهها حاصل ميشود. رسانه ميتواند به اعتلاي فرهنگ ديني و معنوي در درون خانواده کمک کند و همچنين فرهنگ خانواده را از مجراي دين و معنويت بالا ببرد. رسانهها ميتوانند همه آموزشها را در عرصههاي مختلف مربوط به خانواده ارتقا دهند، اما اگر فرهنگ حاکم بر رسانه با خانواده در تضاد باشد خانواده بشدت آسيب ميبيند. در فرهنگ غربي خانواده روز به روز ضعيفتر شده و به حاشيه ميرود و از يک نهاد اصلي خارج ميشود و در دنياي غربي براي ارضاي غريزه جنسي راه ديگري بدون تشکيل خانواده تعيين ميکنند.
تاسيس شبکه جهاني زنان دانشمند جهان اسلام
حداد عادل با بيان اينکه فرهنگ غربي، مباني مادي را بر خود حاکم کرده و لذتپرستي را در جهان ترويج ميکند، خاطرنشان کرد: فرهنگ غربي که از طريق رسانهها تبليغ شده هر محدوديتي را مغاير با آزادي ميداند و اين معناي ليبراليسم اصلي است که انسان را به سوي شهوتراني ميبرد. فرهنگ غربي با فرهنگ خانواده اسلامي در تضاد است. تشکيل خانواده يک امر عرفي نبوده و امري مقدس است که در همه اديان بويژه اسلام تضعيف خانواده، تضعيف دين است. در هر جامعهاي که دين ضعيف شود، خانواده ضعيف شده و خانواده مسير اجتماعي و طبيعي خود را که انتقال فرهنگ از يک نسل به نسل ديگر است، از مجراي ويراني ميگذراند.
وي با بيان اينکه تلويزيون موجب قطع ارتباط افراد با يکديگر در خانواده ميشود، تصريح کرد: ملتهاي مسلمان براي اينکه در جهان باقي و مستقل بمانند، بايد ارزشهاي ديني خود را حفظ کنند و براي حفظ ارزشهاي ديني خود، محتاج حفظ اساس خانوادهاند. تلويزيون رابطه عرضي پدرو مادر و اهالي خانواده را قطع و خانواده را متوجه خود ميکند. شبکه خانواده به دليل حضور رسانههاي قوي، از هم گسيخته ميشود که اين نکته بسيار مهمي است. تلويزيون مجرايي براي شکلگيري رابطه رسانه و خانواده است.
حداد عادل در پايان گفت: استفاده درست از تلويزيون و همچنين حضور تلويزيونهاي غربي در خانواده، کانون گرم خانه را به سردي ميکشاند. بزودي شبکه جهاني زنان دانشمند جهان اسلام و دبيرخانه اين شبکه در تهران تشکيل ميشود. اميدواريم اين شبکه بتواند توجه زنان انديشمند را به اهميت خانواده در عرصههاي مختلف جلب کند.
دکتر مزاهر محمد عثمان، استاديار دانشگاه و دبيرکل اتحاديه جهاني زنان مسلمان سودان در ارائه سخنراني خود اظهار کرد: خانواده و نقش آن در سازندگي جوامع برتر مسلمان، يکي از موضوعات مهم در قانون و اولويتهاي آن است. اين اهميت در بسياري از قانونگذاريها و احکام مربوط به خانواده کاملا آشکار است و مربوط به جزئيات دقيق خانواده و نيز هدايت برخورد با مشکلات است که در نهايت آن را به امنيت ميرساند. خانواده، رکن اساسي است که ميزان صلاحيت و آمادگي فرد را براي تحمل سختيها و انجام وظايف خود و نيز ميزان تاثيرگذاري او را در زندگي هنگام ايفاي نقش خود مشخص ميکند. بايد ابزار و شيوههاي تربيتي خانواده به روز شود و براي مقابله با گسترش منفي و همهجانبه رسانهها و ابزارها و فناوري آن تلاش بيشتري انجام شود و خطرات داخلي خانوادهها از نظر شکل و محتوا مشخصتر شود تا بتوان با همکاري رسانهها نقش اساسي در سازندگي فرهنگ داشته باشيم.
صديقه حجازي، مديرکل امور زنان و خانواده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي و دبير همايش زنان مسلمان انديشمند نيز در آيين آغاز به کار اين همايش گفت: با توجه به گسترش امواج تهاجمات فرهنگي و به دنبال آن، افزايش موج نگراني در ميان خانوادههاي مسلمان، دومين همايش زنان مسلمان با تاکيد بر نقش محوري رسانه برگزار ميشود. قصد داريم اين همايش را در12 نشست تخصصي که به ارائه مقالات اختصاص دارد، ادامه دهيم.
هدف از برگزاري همايش
حجازي هدف از برگزاري اين همايش را يافتن راهکارهاي مناسب درباره برونرفت از شرايط نامناسب فرهنگي از سوي قدرتهاي بزرگ عنوان کرد و گفت: تهاجم فرهنگي غربي که بر ملتهاي جهان بويژه مسلمانان تحميل شده است، در اين همايش مورد بحث و بررسي قرار خواهد گرفت. خانواده بين تمام جوامع بشري به منزله اصليترين زيربناي جوامع و خواسته فرهنگها و تمدنها در طور تاريخ بوده است و پرداختن به اين بناي مقدس و بنيادين و حمايت از آن و هدايت به جايگاه واقعياش، همواره دغدغه مسلمين بوده است.
وي يکي از گامهاي ابتدايي در راه تحکيم بنياد خانواده را شناخت ماهيت و کارکردهاي خانواده دانست و افزود: ضرورت شناخت ارکان خانواده و بازشناسي ساختارهاي آسيبزا در نهاد خانواده از ضرورياتي است که در اين همايش به آن پرداخته خواهد شد. در اين همايش تلاش خواهد شد تا ضمن بررسي انديشه و جايگاه خانواده نسبت به نقش رسانه بر اين نهاد مقدس و مهم اجتماعي پرداخته شود و از آنجا که رسانه در دنياي امروز فرهنگ، فکر، رفتار و در حقيقت هويت فرهنگي و تمدني جوامع را شکل ميدهد ما بتوانيم با شناخت معضلات خانواده، جايگاه اصلي آن را پيدا کنيم.
محسن پاکآيين، معاون فرهنگي سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامي هم در آيين گشايش دومين همايش بينالمللي زنان مسلمان انديشمند گفت: خانواده، اصليترين هدف جنگ نرم محسوب ميشود چرا که ارزشها در خانواده نهادينه ميشود. رويکرد اصلي جنگ نرم، تاثيرگذاري در افکار عمومي و تغيير ارزشها با استفاده از ابزار رسانه است. در زمان کنوني، جنگ نرم مهمترين رکن حکومتهاي استعمارگر غربي در مبارزه با اسلام و ايران است. در جنگ سخت نياز به تجهيزات بوده و اين جنگ در حيطه مرزهاي کشوري اتفاق ميافتد و نياز به هزينه فراوان دارد، اما جنگ نرم نياز به ابزار و افراد بسيار نداشته و هدف آن، تاثيرگذاري بر افکار عمومي و تغيير ارزشهاست. کشورهايي که وارد جنگ نرم ميشوند، سعي در غلبه ارزشهاي خود بر افکار عمومي توسط رسانه دارند. در سميناري که از سوي مرکز مطالعات زنان در ازبکستان برگزار شد، درباره زنان، نقش آنان در خانواده و تاثيرگذاري زنان در رهبري جامعه بحث و گفتگو شد. با تشکيل چنين همايشهايي سعي داريم از خانوادههاي مسلمان در مقابل جنگ نرم دفاع کنيم.
معنويت؛ عنصر مفقود زوجين در رسانه
دکتر کبري پورعبدالله، عضو هيأت علمي دانشگاه امام صادق (ع) در نشست دوم همايش زنان مسلمان انديشمند طي ارائه سخناني گفت: عنصر مفقود رابطه زوجين در آثار رسانهاي، دين و معنويت است؛ در حاليکه انسانيت اشخاص به قدر معنويت آنهاست و انضباط مادي محض، فاقد هويت است. به گفته وي رسانه بايد در کسب هويت بين اين عناصر بخوبي ايفاي نقش کند. بايد مطالبات ديني و فرهنگي در جهان معاصر را مبنا قرار دهيم و در اين راه به يک سؤال اساسي ميرسيم که چرا نخبگان رسانه در طراحي و نمايش روابط زوجين، جريان قدرت را جايگزين مودت و سکونت کردهاند؟ به طور طبيعي روابط زن و مرد ناشي از جاذبه ويژه ميان آنهاست. تحکيم روابط زوجين نيازمند اين است که جاذبه اوليه به عشقي سرشار تبديل شود تا از طريق تاثيرات روحي آن نهاد ماندگار خانواده به دست آيد. متون ديني از جمله آيه 21 سوره روم، آرامش و مودت و رحمت را اساس رابطه زوجين ميدانند.
پورعبدالله يادآور شد: اين دو مطلوب خطاب به مؤمنان است، يعني فقط يک رابطه انساني ـ ايماني ميتواند زوجين را به تعادل برساند و از گزينش همسر تا رسيدن به عشقي شورانگيز و دوام اين رابطه حياتي ياريگر آنها باشد.
«آيدا توله» متخصص روانشناسي جوانان از بوسني نيز سخنان خود اظهار کرد: اينترنت، تلويزيون و مجلهها آيينه تمامنماي جوانان شدهاند و نظرات بيشماري درباره آنها منتشر ميکنند. با شناسايي عواملي که موجد رفتارهاي ناسازگارانه هستند، مطالعهاي روي رسانههاي پرمخاطب و تاثير آن بر شکلگيري هويت در نوجوانان صورت گرفته که رويکرد مناسبي ندارد. امروزه در تلويزيون و اينترنت شاهد ادبياتي آزاردهنده و آلوده به دشنام و تهديد هستيم که بر نوجوانان تاثير سوء گذاشته و باعث ميشود آنها برداشتي منفي از خود پيدا کنند و نتوانند به هويت مثبت دست يابند. وي افزود: مطالعات انجام شده در ادبيات گفتاري نوجوانان در موقعيتهاي اجتماعي گوناگون مؤيد آن است که راهبردهاي مقابلهاي شناختي و عاطفي در نوجواني نقش بسزايي در شکلگيري هويت ايفا ميکند. براي دستيابي به شاکلهاي مستحکم لازم است در مواجهه با آن چيزي که اصطلاحا آن را رسانههاي پر مخاطب ناميدهايم، از فنون تفکر صحيحتري بهره گرفته شود.
«زهره موسيزاده» استاد دانشگاه امام صادق(ع) در نشست دوم همايش بينالمللي زنان مسلمان انديشمند با اشاره به اينکه نقش وسايل ارتباط جمعي در ميان ديگر رسانهها برجستهتر و از مطلوبيت و عموميت بيشتري برخوردار است، گفت: يافتههاي برخي تحقيقات مربوط به کودکان و رسانهها مؤيد وجود برنامههايي است که زمينه پيشرفت يا افزايش يادگيري، تقويت مهارتهاي ادراکي، ايجاد رقابتهاي اجتماعي سالم و پيشگيري از خشونت و پرخاشگري را در کودکان فراهم کرده است. وي گفت: اسناد منتشرشده يونسکو، يونيسف و کنفرانسهاي مختلف بينالمللي درباره کودکان و رسانههاي جمعي بر ضرورت بررسي و شناخت بهتر ويژگيها و نيازهاي کودکان و همچنين آگاهي از اثرات خشونتآميز سياستهاي رسانهاي تاکيد ميکنند. امروزه خشونت و پرخاشگري به عنوان يک معضل بزرگ جهاني مد نظر بوده و آثار مخرب رواني و جسماني آن در سطوح فردي و اجتماعي مورد توجه قرار گرفته است.
موسيزاده در پايان سخنان خود با تاکيد بر اينکه نظريهها و مطالعات علمي بسياري از آغاز قرن بيستم به موضوع پرخاشگري در رسانههاي گروهي پرداختهاند و در اين زمينه نظريههاي يادگيري اجتماعي رسانهاي را تبيين ميکنند، گفت: پيماننامههاي آسيايي، اروپايي و اساسنامههاي آفريقايي در زمينه حقوق کودک و رسانه تلاش ميکنند بهمنظور ايجاد يک محيط رسانهاي مناسب براي کودکان و بزرگسالان و به رسميت شناختن حقوق مخاطبان در عمل و به طور همزمان بايد راهکارهاي مختلفي در نظر گرفته شود تا لزوم حفاظت بيشتر از کودکان مورد تاکيد قرار گيرد.
مهمترين ابزار تاثيرگذار بر فکر
«اميليا تقييوا» روزنامهنگار و معاون رئيس شوراي زنان حزب اسلامي جمهوري آذربايجان ديگر سخنران اين همايش بود. وي با اشاره به اهميت مطبوعات و رسانههاي گروهي در پرورش استعداد کودکان گفت: مطبوعات، راديو و تلويزيون و در اين اواخر رويکرد گسترده به اينترنت، از مهمترين ابزار تاثيرگذار بر فکر و شعور انسانها در دنياي کنوني به شمار ميروند. در تحقيقات سعي کردم آثار منفي مطبوعات و رسانههاي گروهي بر انسانها و بويژه کودکان را مورد کنکاش قرار دهم.
وي گفت: با نگاهي به تاريخ ميبينيم افراد 14 تا 16ساله مشغول فعاليت ديپلماتيک شده و نسبت به تشکيل دولت و حکمراني اقدام کردهاند اما کودکان ما در همين سن و سال چه کردهاند؟ به جاي مطالعه و تحقيق و يادگرفتن، اوقات خود را در کلوپهاي اينترنت يا در محيطهايي که ناهنجاريهاي اجتماعي همچون قتل، سرقت و زورگيري و... را رشد و رواج ميدهند، به بطالت ميگذرانند. تبعات منفي استفاده نادرست از مطبوعات الکترونيک و آثار زيانبار آن از جمله اتلاف وقت ارزشمند انسانها، در نتيجه عدم استفاده بهينه از اينترنت را گوشزد ميکنم تا راههاي برونرفت از رسانههاي خطرناک را مورد مداقه قرار دهيم.
خوله القزويني نويسنده، پژوهشگر و روزنامهنگار کويتي نيز عصر روز اول اين همايش طي سخناني گفت: خانواده در حقيقت هسته اصلي جامعه را تشکيل ميدهد و نقش محوري و اساسي را در جامعه به عهده دارد. بنابراين هرچه در خانواده استحکام و وحدت وجود داشته باشد از هم گسستن آن و جدا شدن پيوندهاي آن به آساني امکانپذير نخواهد بود. بر اين اساس در جامعهاي که عناصر سازنده آن بهطور منسجمي به هم متصل شده باشند خانوادهاي متعادل با پيوندهاي مستحکمي به وجود ميآيد و جامعه بيوقفه در حال پيشرفت بوده و به واسطه عوامل نيرومندي که خانواده سالم آن را تقويت کرده، ترقي ميکند. اين پژوهشگر معتقد است رسانههاي صهيونيستي تمامي ابزار، برنامهها و فناوري خود بويژه ماهوارهها را به کار ميگيرند تا افکار مسموم و ارزشهاي مادي برگرفته از منابع غربي غير ديني آزاد را منتشر کنند، زيرا پيوند زناشويي را قيد و بندي براي آزادي انسان و راه و روشي سنتي ميدانند.
وي افزود: داد و ستد عاطفي ناب و خالصي که در رابطه زناشويي وجود دارد، ايجاب ميکند در انتخاب همسر بر کمال و عقلانيت او تکيه شود به طوري که هر مرد، همسرش را از جهت عقل، روح، ارزشها و جايگاه او مورد مطالعه قرار دهد. رسانهها هر روز مفاهيم ويرانکنندهاي را منتشر ميکنند تا انسان را به اين مفاهيم عادت دهند و آنها را مانند ارزشهاي مسلم جامعه قرار دهند و حتي در برخي موارد آنها را به عنوان ضرورتي از ضروريات زندگي روزمره ميدانند. رسانه بايد برنامهاي کامل با بهترين و قويترين مکانيزمها داشته باشد و نيروها و طرحها و شايستگيهاي بررسي شده و قانونمند را به کار گيرند. رسانههاي غربي درصدد جدا کردن هويت و ازبين بردن وحدت اسلامي هستند و ما بايد اهداف شوم آنها را خنثي کنيم.
فريبا علاسوند، عضو هيأت علمي دفتر مطالعات و تحقيقات زنان از ديگر سخنرانان بود، وي با اشاره به تاثير رسانهها بر سبکهاي زندگي بشر اظهار کرد: رسانهها تاثير کمي و کيفي زيادي بر سبکهاي زندگي بشري گذاشتهاند و نيازها و درخواستهاي جديدي براي مردم ايجاد ميکنند. رسانهها از طريق تاثيرگذاري بر روشهاي زندگي ميتوانند در خانواده تاثير بسياري بگذارند. رسانهها بيشتر بر عواطف انساني تاثير ميگذارند و محاسبات عقلاني مردم را مورد توجه قرار ميدهند. رسانهها براي سرگرمسازي ايجادشده و تاثيرات زيادي بر ارزشهاي معنوي و انساني ميگذارند. رسانهها با تکنيکهاي خاص خود گاهي با پوشاندن و عدم انعکاس واقعيتها و حقيقتها پيش ميروند. رسانهها در عرفان، معنويت و عقايد رفتاري انسان تاثير گذاشته و حتي ميتوانند آنها را تغيير دهند.
وي با اشاره به اينکه فقرگرايي و اصول آزادي ليبراليستي و همچنين فناوري رسانهاي فاقد جهتگيري معنوي و سلامت روان براي افراد است، افزود: چرا که همکاري مدرنيته در افراد به کمک رسانه ايجاد شده و لازمهاش اين است که افراد استقلال مذهبي خود را از دست بدهند.
وي معتقد است که ايجاد زندگي مبتني بر عياشي در رسانهها اصالت داشته و سبک زندگي متاثر از رسانهها وجود همين روش زندگي است. به گفته وي تاثير مهم ديگر سير مصرفزدگي در جامعه، تاثير بر اقتصاد بوده که موجب ايجاد اختلال در چرخه توليد و مصرف ميشود. رسانه مهمترين فاکتور تاثيرگذار در زندگي کودکان است که با توليد برنامههاي خود از تخليه هيجانها و همچنين کاهش دادن روحيه پرخاشگري در کودکان جلوگيري ميکند. رسانه در دنيا بر تداوم نگرش جنسي دامن زده و زنان را به عنوان يک کالاي جنسي در جامعه امروز معرفي ميکند.
معايب و مزاياي اينترنت
زينب هاوير، نويسنده و پژوهشگر فيليپيني آخرين سخنران روز اول همايش زنان مسلمان انديشمند بود، وي اظهار کرد: اينترنت تاثير بسزايي در سرنوشت انسانها دارد و در تامين مطالب روحي و معنوي تاثير مستقيمي برجا ميگذارد. اينترنت راههاي گوناگوني در تامين نيازهاي فطري انسان به دانستن و همچنين تعامل با ديگران گشوده است.
اين پژوهشگر با طرح اين سوالات که روح سالم به چه معنا است؟ لازمه دستيابي به آن چيست؟ افزود: پرداختن دقيق به اين گونه سوالات در جهت حفظ و حراست از روح انساني که براي يافتن پاسخ سؤالات خود و رشد و کمال يافتن از اين طريق پا به عالم اينترنت ميگذارد يک ضرورت است. مهمترين نگراني مساله تاثير اينترنت بر رشد معنوي انسان است. اين مسأله را از دو نوع ديدگاه يعني خود اينترنت و کاربر اينترنت ميتوان مورد بررسي قرار داد. اعمال کنترل بر اينترنت کاري دشوار و زمانبر است. زنان دشوارترين و چالشبرانگيزترين کار را در حفاظت از روح انساني که در فضاي مجازي سير ميکند به عهده دارند.
سيدحسين امامي