دکتر فریبا علاسوند ، عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات زن و خانواده چندی پیش به دعوت معهد حکمت بیروت، به کشور لبنان سفر کرد تا در نشستی حقوقی پیرامون منشور حقوق و مسؤولیت‌های زنان در جمهوری اسلامی ایران در مقایسه با کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان که در بیروت برگزار می‌شد، شرکت کند.
با عرض سلام و تشکر از این‌که به ما وقت دادید، پیرامون سفر لبنان و فعالیت‌های آن‌جا برای ما توضیحاتی بفرمایید.
متقابلا عرض سلام دارم. قرار بود در بیروت مناظره‌ای حقوقی پیرامون منشور حقوق و مسؤولیت‌های زنان در جمهوری اسلامی مصوب شورای عالی انقلاب اسلامی در مقایسه با کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان برگزار شود و بنده برای شرکت در این مناظره دعوت شدم. این نشست به دعوت معهد حکمت بیروت برگزار شد و تعدادی از بانوان حوزوی و دانشگاهی شیعه، سنی و مسیحی در آن حضور داشتند.
دکتر کباره شعرانی، رئیس سابق مجلس زنان لبنان دیگر کارشناس دعوت شده به این مناظره بود که در نقد منشورحقوق و مسؤولیت‌های زنان در جمهوری اسلامی ایران به ارائه دیدگاه‌‌های خود پرداخت. عمده نقدهای ایشان به این منشور چه بود؟
بله همان‌طور که گفتید خانم دکتر امان کباره شعرانی سخنران دیگر این مناظره بود. ایشان در ابتدا به تبیین مفهوم نفی تبعیض و مساوات مندرج در کنوانسیون پرداخت و سپس درباره مهم‌ترین تحفظات کشورهای اسلامی بر کنوانسیون، نقاط مثبت منشور حقوق و مسؤولیت‌های زنان در جمهوری اسلامی سخن گفت. خانم کباره شعرانی استناد به فقه شیعه در حالی که برای همه زنان مسلمان نوشته شده است، عمومی بودن اکثر حقوق، ذکر عناوین اخلاقی بسیار به عنوان حقوق، عدم وضوح سطح مشارکت زنان در مناصب سیاسی، عدم وضوح بعضی عناوین مانند مساوات در قبال قانون و حدود آن، عدم تبیین کیفیت و برنامه اجرایی، کیفیت تنفیذ این قوانین و پاره‌ای انتقاد پیرامون نظام کیفری را از اشکالات این منشور برشمرد. البته این انتقادها متأثر از دیدگاه فمینیستی ایشان بوده است. زیرا خانم شعرانی معتقد است با وجود برخی قوانین بسیار مثبت در اسلام برای زنان، میان ایده‌ها و تئوری‌ها با واقعیت اجتماعی فاصله زیادی وجود دارد.
همان‌طور که اشاره کردید خانم شعرانی از فعالان حوزه زنان با گرایشات فمینیستی است و بدیهی است که این گرایشات بر مباحث تأثیر داشته، از این رو مشتاقیم دیدگاه‌‌های مطرح شده از سوی شما در مناظره پیرامون منشور حقوق و مسؤولیت‌های زنان را بدانیم.
صحبتم را با این نکته آغاز کردم که قبول دارم مشکلات متعدد در زندگی زنان در جهان از جمله کشورهای اسلامی وجود دارد. به همین دلیل باید ضرورت ارائه راه‌حل‌های فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و حقوقی برای رفع مشکلات را دریابیم، اما کنوانسیون را بدترین راه‌حل می‌دانم.
نظریه‌های اصلی پنهان در مواد کنوانسیون، مواجهه کمیته ناظر بر حسن اجرای کنوانسیون با کشورهای عضو و فشار وارده بر آن‌ها از جمله مواردی است که باید در نظر گرفت. برخی اشکالات وارده بر منشور و بیان ضرورت تکمیل نواقص آن در مشورت‌های کارشناسی مجلس شورای اسلامی در ایران، هم نیاز به تصریح داشت. بحثی مفصل هم پیرامون لزوم انجام فعالیت‌های متنوع کشورهای اسلامی با توجه به تحلیل بومی از مسائل زنان در کشورهای اسلامی و شناخت علل اصلی مشکلات آنان در این کشورها در گرفت. تأکید کردم که تدوین اسناد حقوقی مورد اتفاق با توجه به اشتراکات مذاهب اسلامی راهی برای رفع بخشی از مشکلات است. بحث درباره رویکرد و پیشنهادات برای مداخله حکومت‌های اسلامی در حل مسائل خانواده مورد استقبال برخی بانوان مسیحی حاضر در جلسه را در بر داشت.
در این سفر به جز نشست در معهد حکمت فعالیت و یا دیداری دیگر نیز انجام شد؟
بله. سخنرانی پیرامون مهارت‌های زندگی با رویکرد دینی در معهد الزهراء سلام‌الله‌علیها داشتیم، گفت‌وگویی هم با زنان فعال اعم از دانشگاهی و حوزوی در تشکل‌های مدنی و سیاسی صورت پذیرفت و هم‌چنین مصاحبه‌ای با شبکه الصراط پیرامون حقوق زنان و قوانین بین‌المللی بخشی از فعالیت‌های انجام گرفته بود.
بابت وقتی که برای این مصاحبه صرف کردید از شما تشکر می‌کنم.
من هم متقابلا تشکر می‌کنم.
