نشست علمی «عوامل موثر بر سلامت خانواده و تدوین الگوی بومی خانواده سالم اسلامی - ایرانی» با حضور جمعی از اساتید و صاحب نظران حوزه و دانشگاه و علاقه مندان در واحد تهران مرکز تحقیقات زن و خانواده برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی مرکز تحقیقات زن و خانواده، نشست علمی «عوامل موثر بر سلامت خانواده و تدوین الگوی بومی خانواده سالم اسلامی - ایرانی» با حضور جمعی از اساتید و صاحب نظران حوزه و دانشگاه در واحد تهران مرکز تحقیقات زن و خانواده برگزار و توسط آقای دکتر جواد خدادادی دکترای مشاوره از دانشگاه خوارزمی ارائه بحث و از سوی خانم دکتر منصوره سادات صادقی عضو هیات علمی پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی، این مقاله مورد نقد و بررسی قرار گرفت.
در ابتدای این نشست، دکتر جواد خدادادی در سخنانی اظهار داشت: خانواده سنگ بنا و مبداء شکل گیری جوامع است و باداوام ترین سیستم به لحاظ اجتماعی است که در تمامی مراحل رشد انسان نقش دارد و پایه و اساس شکل گیری شخصیت فرد در کانون خانواده است.
ایشان با بیان اینکه انسان سالم و بیمار هر دو محصول خانواده سالم و بیمار هستند، خاطرنشان کرد: اگر می خواهیم به سمت جامعه سالم گام برداریم، باید به سمت شکل گیری خانواده های سالم حرکت کنیم.
دکتر خدادادی در ادامه افزود: در مطالعات انجام شده پیرامون خانواده، تا کنون عمدتا مباحث مرتبط با آسیب ها، ناکارآمدی ها و عوامل موثر در فروپاشی خانواده هاست و بررسی این عوامل نمی توانند یک خانواده سالم و کارآمد را به خوبی معرفی کنند، از این رو باید همت و تلاش خود را به شناخت مولفه های خانواده های سالم معطوف کنیم تا بتوانیم قوام و استحکام خانواده ها را هرچه بیشتر افزایش دهیم.
وی با بیان اینکه خانواده نقش انکارناپذیر در حفظ و ارتقاء افراد درجامعه دارد و احساس بهزیستی روانی و کیفیت زندگی انسان ها مرتبط با سیستم خانواده هاست، گفت: کسانی که در خانواده های سالم رشد کرده اند، از کیفیت زندگی بالاتری برخوردارند و کمتر به بیماری های مزمن جسمانی و روانی مبتلا می شوند و حتی توانایی بهتری برای مواجه شدن با مشکلات و چالش های زندگی دارند.
وی همچنین تصریح کرد: سالم بودن خانواده مساله ای مدت دار است که در نسل های بعدی نیز موثر است و افرادی که در این خانواده ها رشد کرده اند، ازدواج موفق تری هم دارند و در پرورش فرزندان نیز توفیق بیشتری کسب می کنند.
دکتر خدادادی با بیان اینکه در حال حاضر ما شناخت مناسب و دقیقی نسبت به ویژگی های یک خانواده سالم متناسب با الگوی ایرانی و اسلامی نداریم، اظهار داشت: انسان و خانواده هر دو وابسته به بافت فرهنگی و اجتماعی هستند و در مطالعات و پژوهش های انجام گرفته درباره معضلات و ناهنجاری های اجتماعی، به این نتیجه رسیده ایم که مهمترین و موثرترین عامل در ایجاد این ناهنجاری ها به خانواده های ناسالم و ناکارآمد باز می گردد.
وی با بیان اینکه برای قضاوت هرچه بهتر در خصوص مسایل گوناگون، باید به شاخص های آن مساله نگاه کنیم، شاخص های خانواده را مورد توجه قرار داد و گفت: ما نمی توانیم رویکردهای ارتقاء بخش سلامت را از دیگر کشورها وارد کنیم به دلیل اینکه اساسا این بحث مرتبط با مسایل فرهنگی و اجتماعی است.
وی با اشاره به معیارهایی که در این پژوهش برای شناخت خانواده های سالم به عنوان نمونه های آماری بکار گرفته شده، به روش های پژوهشی این مطالعه و بهره مندی از متون دینی برای شناخت معیارهای خانواده سالم اشاره کرد و گفت: مسئولیت پذیری، گذشت، صبوری، توکل به خداوند، قناعت و پختگی از مهمترین معیارها و فاکتورهای خانواده سالم است که در این پژوهش به آن رسیده ایم.
این دکترای مشاوره با بیان اینکه در مطالعات انجام گرفته، ترجیح رابطه به خاطر همسر، معیاری جدید در خانواده های سالم است، خاطرنشان کرد: زوج در خانواده های کارآمد برای خشنودی همسرش با او رابطه جنسی دارد و از این جهت خرسند است و این با رویکردهای فردمحور و لذت محور در غرب بسیار متفاوت است.
وی یکی از عوامل مهم خشنودی و سلامت خانواده ها و تقویت پیوند زناشویی را داشتن فرزند عنوان کرد و افزود: رضایت خانواده های زوجین از آنها، نقش بسزایی در رضایت زناشویی دارد و از سوی دیگر اعتقادات مذهبی و تقید به آموزه های دینی، خانواده را هرچه بیشتر به سمت سلامت پیش می برد.
وی همچنین تصریح کرد: در حالی که در غرب مهمترین عامل در سلامت خانواده ها، گفتگو و ارتباط است، در خانواده های ایرانی حمایت متقابل مهمترین نقش را در خانواده های سالم و کارآمد ایفا می کند.
دکتر خدادادی در پایان با بیان اینکه در این پژوهش، نمونه های آماری از میان لایه های مختلف جامعه با سن ازدواج های مختلف انتخاب شده اند تا بتوانیم به داده های لازم دست یابیم، تصریح کرد: در این پژوهش، از پرسش های کاوشگرانه برای حرکت به سمت حیطه های مورد نظر استفاده می کردیم و همواره تلاش کرده ایم تا سوگیری خاصی نداشته باشیم.
سرکار خانم دکتر صادقی عضو هیات علمی پژوهشکده خانواده دانشگاه شهید بهشتی با نقد این پژوهش و با بیان اینکه توجه به مقوله خانواده بسیار ارزشمند و با اهمیت است، اظهار داشت: ابزار بکار گرفته شده در این پژوهش کمی مبهم به نظر می رسد و فرهنگ ایرانی در سلامت خانواده ها در این مطالعه کمرنگ است.
ایشان خاطرنشان کرد: در این پژوهش معیار مشخصی برای اینکه بدانیم خانواده هایی که به عنوان نمونه های آماری انتخاب شده اند، خانواده های راضی هستند و یا سالم، وجود ندارد؛ ضمن اینکه انتخاب جامعه آماری به درستی انجام نشده است.
استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه رضایتمندی زناشویی تحت تاثیر طول مدت ازدواج است، تصریح کرد: رضایت زوجین در زندگی مشترک به شکل « یو » می باشد و در این پژوهش با انتخاب سن ازدواج حداقل 15 سال، قسمتی از منحنی انتخاب شده است که زوجین در اوج رضایت قرار دارند.
خانم دکتر صادقی در پایان با بیان اینکه در این پژوهش اختلالات روانی به عنوان یکی از عوامل مهم ناهنجاری زوجین مطرح نشده است، گفت: در جوامع غربی مباحث سلامت خانواده از جمله خویشتن داری و تاب آوری نیز مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در این نشست علمی همچنین جمعی از پژوهشگران و صاحبنظران پرسش ها و انتقادهایی را در رابطه با پژوهش «عوامل موثر بر سلامت خانواده و تدوین الگوی بومی خانواده سالم اسلامی - ایرانی» مطرح کردند که از سوی ارایه دهنده مقاله دکتر جواد خدادادی دکترای مشاوره از دانشگاه خوارزمی پاسخ داده شد.
